Wil je als bedrijf stappen zetten op het gebied van duurzaamheid? Bijvoorbeeld omdat klanten vaker om duurzame producten vragen? Of omdat je als organisatie je steentje wilt bijdragen aan een duurzamere toekomst? Of omdat je merkt dat duurzaamheid een belangrijk thema is onder je personeel?
Een goede eerste stap is het bepalen van de milieu-impact van je producten en productieproces. In onderstaand artikel nemen we je mee langs drie manieren waarmee je deze impact kunt bepalen en communiceren.
Uitleg over LCA, EPD en PEF
In dit artikel bespreken we de levenscyclus analyse (LCA), de Environmental Product Declaration (EPD) en de Product Environmental Footprint (PEF). Deze drie methoden bepalen en communiceren alle drie de milieu-impact van je product of organisatie en zijn onderling met elkaar verbonden. Maar ze hebben elk hun eigen aanpak en eindproduct, en leveren je daarom net verschillende inzichten en toepassingsmogelijkheden op. We zetten hieronder de verschillen en overeenkomsten voor je op een rijtje.
LCA (levenscyclusanalyse)
LCA is een internationaal erkende, systematische methode om de milieu-impact van een product, proces of dienst gedurende de hele levenscyclus te beoordelen. De werkwijze is vastgelegd in ISO 14040 en ISO 14044. Een LCA neemt de hele levenscyclus van een product mee: grondstoffenwinning, productie, assemblage, gebruik, afval, en alle transportbewegingen tussen deze stappen. Dit staat ook wel bekend als een cradle-to-grave benadering (van wieg tot graf). Een LCA evalueert het energieverbruik, emissies naar lucht, water en bodem, afvalproductie, gebruik van natuurlijke hulpbronnen en andere milieu-impactcategorieën. Naast product niveau, kan een LCA uitgevoerd worden op het niveau van je gehele organisatie. Uiteraard kunnen we ook focussen op ieder ander niveau daartussen.
Met een LCA krijg je dus een holistisch beeld van de milieu-impact van je product, en de mogelijkheid om verschillende producten onderling te vergelijken. Op productniveau kun je identificeren waar je product de meeste milieu-impact ontstaat (dit noemen we een hotspot). Zo kun je dus ook zien waar je het effectiefst verbeteringen kunt doorvoeren in bijvoorbeeld je productieproces. Als bijvoorbeeld blijkt dat de meeste impact ontstaat door het energieverbruik tijdens de productie, kun je besluiten om over te stappen op groene stroom. Zo kun je je product flink verduurzamen. Lees meer over LCA's in onze LCA-beginnersgids.
EPD (Environmental Product Declaration)
Als vervolgstap op een LCA kun je ervoor kiezen om een EPD op te laten stellen. Bijvoorbeeld omdat een klant hierom vraagt of als je je product wilt aanmelden voor een EPD database. Een LCA-rapport bevat soms concurrentiegevoelige informatie, bijvoorbeeld over de productsamenstelling of over je leveranciers. Een EPD is een gestandaardiseerd document dat de resultaten van de LCA voor een specifiek product beschrijft zonder deze gevoelige informatie te onthullen. De EPD standaard is beschreven in ISO 14025.
Daarnaast moeten er, afhankelijk van het product, het land of de regio, en/of de database waarin de EPD wordt aangemeld, nog product-specifieke regels gevolgd worden. Dit noemen we ‘product category rules’. Deze PCRs worden opgesteld door ISO-normcommissies, brancheorganisatie, experts, en/of door de organisatie die de EPD database heeft opgezet. Voor de meeste EPD-databases moet een EPD ook geverifieerd worden door een onafhankelijk, derde partij.
Een EPD database verzamelt EPD’s uit een bepaalde sector. Het betreft een database waar klanten of andere stakeholder de EPD over het betreffende product kunnen opvragen. Zo kunnen er geïnformeerde beslissingen nemen op basis van de milieu-aspecten van een product. Een voorbeeld van een EPD database is de Nationale Milieu Database (voor de bouwsector in Nederland). Lees meer over de EPD.
PEF (Product Environmental Footprint)
De PEF is een LCA-rekenmethode ontwikkeld in opdracht van de Europese Commissie. Het is gericht op het ontwikkelen van een geharmoniseerde methode voor het kwantificeren en beoordelen van de milieu-impact van producten. Het is de verwachting dat de PEF op termijn als dé rekenstandaard aan nieuwe EU-wetgevingen en verplichtingen gekoppeld gaat worden. Denk bijvoorbeeld aan transparantieverplichtingen op productniveau zoals het Digital Product Passport (onderdeel van ESPR) en de Green Claims Initiative.
De Europese Commissie is al in 2010 begonnen met de ontwikkeling van een dergelijke geharmoniseerde methode voor het berekenen van de milieu-impact, van zowel producten als organisaties. Het doel van PEF is om - Europese Unie breed - een gemeenschappelijke basis te bieden voor milieubeoordelingen en etikettering.
Door de PEF hoopt de Europese Unie milieuvriendelijkere productie en consumptie te bevorderen. Bedrijven kunnen de prestaties van hun product binnen hun sector of productcategorie gemakkelijker benchmarken als iedereen dezelfde rekenregels moet volgen. Deze benchmark maakt het mogelijk beter te begrijpen hoe hun milieuprestaties zijn in vergelijking met die van hun concurrenten. Lees hier meer over de PEF.
De juiste aanpak voor jouw organisatie
Welke van de bovenstaande methodes je kiest, is helemaal afhankelijk voor welk doel je de inzichten van de milieu-impact van jouw product wilt verzamelen.
Samenvattend kunnen we het volgende over de drie methoden zeggen:
- LCA is de omvattende term voor een diepgaand en uitgebreide levenscyclusanalyse en kan zowel over één product als over je hele organisatie gaan.
- EPD is gestandaardiseerd en transparant, en geeft een samenvatting van de LCA resultaten van een product in een document exclusief concurrentiegevoelige informatie.
- PEF is een nieuwe LCA-rekenmethode en is gericht op harmonisatie van milieubeoordelingen binnen de EU. De PEF zal over de komende jaren de huidige LCA-rekenmethodes vervangen.
Neem een kijkje bij "ons werk" om een idee te krijgen welke methode andere organisaties hebben gekozen en welke inzichten dit hen heeft opgeleverd.
Wil je ook aan de slag met de impact van je product(en) bepalen? Wij adviseren je graag over welke methode het meest geschikt voor je is.
