Digitaal productpaspoort in het kort
Wat is het digitale productpaspoort (digital product passport)?
- Het digitale productpaspoort (DPP) is een uniek productlabel waarmee iedere belanghebbende partij toegang heeft tot de productinformatie. Deze informatie omvat de volledige levenscyclus van een product, over de gehele value chain.
- Dit vergroot de transparantie en traceerbaarheid van producten en stimuleert zo circulariteit en een duurzaam ontwerp.
- De Europese Commissie (EC) is ook van plan soortgelijke product paspoorten in te voeren voor geïmporteerde producten (van buiten de EU).
Wanneer wordt het digitale productpaspoort verplicht
- De Europese Commissie streeft naar de definitieve goedkeuring van de de Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR) in 2024. Dit is de overkoepelende wet- en regelgeving waar het digitale productpaspoort onderdeel van is.
- De eerste productgroepen zullen naar verwachting in 2026 een DPP-moeten tonen.
Waarom digitale productpaspoorten
- Hiermee kunnen bedrijven informatie over hun producten delen, in de hele waardeketen.
- Hiermee kunnen bedrijven de milieueffecten van hun producten rapporteren.
- Hiermee is productinformatie traceerbaar en toegankelijk voor relevante partijen in de waardeketen.
Wie moet voldoen aan de Ecodesign for Sustainable Product Regulation?
- Er zijn in eerste instantie acht industrieën aangewezen: consumentenelektronica, batterijen en voertuigen, textiel, kunststoffen, bouw en gebouwen, meubilair en chemicaliën.
- Verpakkingen krijgen geen eigen regels, maar worden behandeld als onderdeel van andere producten.
- Aanvankelijk is de EU van plan het digitale productpaspoort in te voeren voor alle bedrijfsgrootten.
EU's digitale productpaspoorten
Digitale productpaspoorten maken deel uit van de Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR). Digitale productpaspoorten zijn unieke productlabels, die elke belanghebbende partij toegang geven tot de informatie over de duurzaamheid van het product, gekeken naar de hele waardeketen. Deze belanghebbende partij kan een consument, een importeur of een overheidsinstantie zijn.
Digitale productpaspoorten zullen de transparantie van de waardeketen van producten verbeteren. Dit maakt het voor de autoriteiten gemakkelijker om toezicht te houden op de naleving van de regelgeving en hierop te handhaven. Ook kunnen consumenten zo -beter geïnformeerd- keuzes maken over hun aankopen.
Bovendien verwacht de EC dat de ESPR zal helpen voorkomen dat producenten en detailhandelaren verkeerde informatie over duurzaamheid verstrekken. Dit staat bekend als greenwashing. Met de invoering de de regelgeving zal een bedrijf beweringen over de milieuprestaties van zijn product met bewijsstukken moeten kunnen ondersteunen.
Welke informatie moet op het digitale productpaspoort staan?
De volgende informatie moet op het digitale productpaspoort worden vermeld:
- Informatie over duurzame prestaties
- Traceerbaarheid
- Verklaring van overeenstemming
- Technische documentatie
- Gebruikershandleidingen
- Informatie over de fabrikant, importeur of gemachtigde.
De informatie zal worden opgeslagen in een door de Commissie ingesteld register en inzichtelijk zijn via een "data carrier" op het product, de verpakking of de documentatie.
Ecodesign for Sustainable Products Regulation
Op 30 maart 2022 heeft de Europese Commissie een nieuwe wet- en regelgeving voorgesteld die het doel heeft een algemeen kader vast te stellen voor eisen rondom het ecologisch ontwerp van duurzame producten. De voorgestelde wet- en regelgeving vervangt de bestaande regels die vooral gericht zijn op energiegerelateerde producten. Het doel van de nieuwe regels is om alle producten op de interne markt (binnen de EU) milieuvriendelijker te maken door ze duurzamer, herbruikbaar, repareerbaar, upgradebaar en recycleerbaar te maken.
Een belangrijk aspect van deze wetgeving is de invoering van een digitaal productpaspoort. Dit paspoort zal informatie bevatten over de milieueffecten van het product, zoals de CO2-voetafdruk en de mogelijkheden voor hergebruik en recycling. Deze informatie zal consumenten helpen geïnformeerde keuzes te maken en fabrikanten aanmoedigen hun producten met oog voor duurzaamheid te ontwerpen.
Naast het digitale productpaspoort bevat de voorgestelde wetgeving ook regels voor groene aanbestedingsrichtlijnen. Dit betekent dat overheden zullen worden aangemoedigd om bij hun aankoopbeslissingen voorrang te geven aan milieuvriendelijke producten. De wetgeving wil ook de vernietiging van onverkochte goederen voorkomen door dit te verbieden.
In het algemeen is de voorgestelde wetgeving een stap in de richting van een duurzamere toekomst. Er worden nieuwe regels ingevoerd die de milieu-impact van producten zal helpen verminderen, en fabrikanten worden aangemoedigd om bij het ontwerp van producten rekening te houden met duurzaamheid. Het digitale productpaspoort is een bijzonder innovatief aspect van deze wetgeving, dat consumenten de informatie zal verschaffen die zij nodig hebben om duurzamere keuzes te maken.
Samenvatting van de Ecodesign for Sustainable Products Regulation.
Het digitale productpaspoort is niet het enige onderdeel van de ESPR. Hier volgt een overzicht van de veranderingen die volgens het huidige voorstel voor de Ecodesign for Sustainable Products Regulation zullen gaan optreden.
- Toepassingsgebied: De verordening is van toepassing op alle fysieke goederen die op de markt worden gebracht (met enkele uitzonderingen zoals levensmiddelen, diervoeders, geneesmiddelen en diergeneesmiddelen).
- Eisen inzake ecologisch ontwerp: Producten op de interne markt moeten voldoen aan eisen rondom ecologisch ontwerp die later voor elke productgroep afzonderlijk worden vastgesteld. De eisen inzake ecologisch ontwerp hebben als doel de duurzaamheid, de betrouwbaarheid, de herbruikbaarheid, de opwaardeerbaarheid, de repareerbaarheid, de onderhouds- en opknapbaarheid, de aanwezigheid van schadelijke stoffen, het energieverbruik en de energie-efficiëntie, het gebruik van hulpbronnen of de hulpbronnenefficiëntie, de gerecycleerde inhoud, de mogelijkheid tot herfabricage en recycling, de mogelijkheid tot terugwinning van materialen, de milieueffecten en de verwachte afvalproductie te verbeteren. De eisen voor ecologisch ontwerp zouden worden opgesteld door een deskundigengroep die de naam Ecodesign Forum zal krijgen.
- Prestatie- en informatie-eisen: De wetgeving maakt onderscheid tussen prestatie-eisen, zoals duurzaamheid en reparatiegemak, en informatie-eisen. De informatievereisten moeten ten minste vereisten omvatten die verband houden met het productpaspoort en risicodragende stoffen. De vereiste informatie moet worden vermeld op het product, de verpakking, het paspoort, het etiket, de handleiding of de website.
- Misleidende etiketten: De Commissie krijgt de bevoegdheid om regels vast te stellen voor etiketten waarop de prestaties van een bepaalde groep producten worden vermeld. Het gebruik van misleidende etiketten die consumenten kunnen misleiden of verwarren, wordt verboden.
- Zelfreguleringsmaatregelen: Als twee of meer bedrijven samen minstens 80% van de producten op de markt verkopen, kunnen ze zelf regels opstellen voor milieuvriendelijk ontwerp in plaats van te wachten op goedkeuring van de overheid.
- Vernietiging van onverkochte goederen: Bedrijven die onverkochte consumentenproducten weggooien moeten voldoen aan transparantie-eisen en zullen de informatie moeten bekendmaken op een publiek toegankelijke website. De Commissie krijgt de bevoegdheid om de vernietiging te verbieden van bepaalde groepen producten die aanzienlijke milieueffecten hebben.
- Stimulansen voor duurzame producten: De lidstaten kunnen consumenten stimuleren om duurzame keuzes te maken, met name wanneer duurzamere producten niet voldoende betaalbaar zijn, door ecocheques en groene belastingen in te voeren.
- Green public procurement: The Commission would be empowered to adopt delegated acts establishing ecodesign requirements applicable to public contracts, including mandatory technical specifications, selection criteria, award criteria, and contract performance clauses or targets.
- Verplichtingen van online marktplaatsen: Onlinemarktplaatsen zullen verplicht zijn om met markttoezichts-autoriteiten samen te werken, hen op de hoogte te brengen van elke actie die wordt ondernomen in gevallen van niet-conforme producten, een regelmatige informatie-uitwisseling rondom verwijderde aanbiedingen te voeren en toegang te verlenen tot hun interfaces. De lidstaten moeten hun markttoezichtautoriteiten de bevoegdheid geven om een online marktplaats te verplichten niet-conforme producten te verwijderen.
- Voorkomen van ontwijking: Het wordt verboden dat producten kunnen detecteren of ze worden getest, en dan hun prestaties kunnen wijzigen om zo een gunstiger resultaat te behalen.
Welke productsectoren zijn de eerste voor de ESPR
Het digitale productpaspoort is in eerste instantie gericht op de productsectoren consumentenelektronica, batterijen en textiel. Voor de meeste van deze sectoren bestaan al kaders voor milieuregelgeving. Het is de bedoeling dat het ESPR samenwerkt met de huidige relevante wetgeving.
De EC wil het digitale productpaspoort invoeren in bedrijven van elke omvang. Van grote ondernemingen tot MKB's, van B2B- tot B2C-bedrijven. Dit schept duidelijke verwachtingen en volledige transparantie voor alle partijen in de toeleveringsketen. Het kan echter extra druk op het MKB leggen en de uitvoering van de wetgeving vertragen. Een alternatief dat de EC overweegt is om de DPP's eerst op grote ondernemingen toe te passen, en pas in een later stadium op MKB.
Voorbereiden op jouw digitale productpaspoort
Om zich voor te bereiden op het komende digitale productpaspoort kunnen bedrijven verschillende actieve stappen nemen.
- Als eerste, en meest belangrijke, kunnen ze beginnen met het verzamelen en organiseren van informatie over hun producten, inclusief details over hun samenstelling, energie-efficiëntie en vooral over de impact op het milieu. Deze inzichten vormen uiteindelijk de inhoud van je digitale productpaspoort. Dit proces vereist nauwe samenwerking tussen verschillende teams binnen het bedrijf, waaronder productontwerp, engineering en duurzaamheid. Het kan nuttig zijn om ondersteuning te krijgen van LCA-consultants.
- Bedrijven kunnen beginnen met het verkennen van verschillende digitale platforms en technologieën, die hen kunnen helpen bij het beheren van hun digitale productpaspoort. Ze kunnen tools zoals blockchain en Internet of Things (IoT) sensoren gebruiken om de nauwkeurigheid en transparantie van hun gegevens te garanderen. Daarnaast kunnen ze samenwerken met brancheverenigingen en standaardiserende organisaties om ervoor te zorgen dat hun productinformatie consistent is en compatibel met toekomstige wettelijke vereisten.
- Een andere belangrijke stap is om in gesprek te gaan met klanten en andere belanghebbenden, om inzicht te krijgen in hun verwachtingen en prioriteiten op het gebied van duurzaamheid en transparantie. Bedrijven kunnen vervolgens hun productinformatie en communicatiestrategieën hierop af stemmen. Ze kunnen deze feedback ook gebruiken om te identificeren waar in hun producten aanbod ze zaken kunnen innoveren of verbeteren.
- Ten slotte kunnen bedrijven investeren in training en opleiding van werknemers, om interne expertise op te bouwen op het gebied van digitale productpaspoorten en aanverwante duurzaamheidskwesties. Dit zal ertoe bijdragen dat teamleden over de nodige kennis en vaardigheden beschikken om digitale productpaspoorten te creëren en doeltreffend te beheren.
Door pro-actief stappen te nemen kunnen bedrijven zich positioneren voor succes in een snel evoluerend regelgevings- en marktlandschap dat gericht is op duurzaamheid en transparantie.
