Een Environmental Product Declaration (EPD) is een gestandaardiseerd document dat transparante informatie bevat over de milieueffecten van producten gedurende hun levenscyclus. Een EPD dient als een geloofwaardig, door derden geverifieerd instrument en communiceert kwantificeerbare milieu-data over een product. Gebaseerd op vooraf bepaalde parameters en in overeenstemming met internationale normen. Dit hulpmiddel is vooral nuttig voor bedrijven die hun producten op de markt willen brengen op basis van milieuprestaties. En consumenten kunnen via een EPD aankoop-beslissingen nemen die in overeenstemming zijn met hun duurzaamheids-waarden.
Download een gratis voorbeeld van een EPD-rapport onderaan dit artikel.
Wat is een EPD?
Een Environmental Product Declaration (EPD) is een document dat de milieueffecten van een product weergeeft. Het opstellen en maken van een EPD is gestandaardiseerd in ISO 14025. De verklaring informeert de lezer over de resultaten van een levenscyclusanalyse (LCA), die altijd eerst wordt uitgevoerd om inzicht te krijgen in de milieueffecten.
Vervolgens is na deze LCA-studie een uitgebreid rapport verplicht (volgens ISO 14040 en ISO 14044). Dit rapport beschrijft alle aspecten van het bestudeerde product. Denk hierbij aan de materiaallijst, het energieverbruik tijdens de productie en informatie over leveranciers. Dit is informatie die de meeste bedrijven niet naar buiten willen brengen.
Een EPD is dus een communicatieve versie van het levenscyclus-impactbeoordelingsrapport en sluit bedrijfsgevoelige informatie uit.
Wat is het doel van een EPD?
Bedrijven gebruiken EPD's om specifieke, nauwkeurige en niet-misleidende informatie te verstrekken over de milieueffecten van producten. Het gaat dus om een document dat de voetafdruk van een product communiceert. Dit document communiceert het resultaat zowel intern - met collega's - als extern met klanten. Waar een LCA-rapport vaak voor intern gebruik is, wordt een EPD gebruikt om de milieu-impact van een product extern te communiceren.
Bovendien zijn ze zo opgesteld dat verschillende producten binnen dezelfde categorie gemakkelijk kunnen worden vergeleken. Deze worden bijvoorbeeld gebruikt om producten te beoordelen, eerlijke keuzes te ondersteunen en de markt aan te moedigen hun milieueffecten voortdurend te verbeteren.
Welke informatie staat er in de EPD?
De volgende informatie over de eigenschappen van een product is in een EPD te vinden:
- Energieverbruik
- Materialen die worden gebruikt in de toeleveringsketen
- Gegenereerde uitstoot tijdens de productie- en gebruiksfase
- Afvalproductie wanneer het product wordt weggegooid, inclusief broeikasgassen die vrijkomen bij het storten van afval.
Al deze informatie wordt gepresenteerd zonder vertrouwelijke of bedrijfseigen informatie te delen.
Download een voorbeeld van een EPD-rapport onderaan dit artikel om een indruk te krijgen van welke informatie in een EPD terug te vinden is.
EPD program operators
Om de geldigheid te garanderen, kunnen EPD's worden geverifieerd. Afhankelijk van het doel en de regio worden geverifieerde versies aan zogenaamde EPD-databases toegevoegd, die worden beheerd door program operator. Voorbeelden zijn Environdec of de Nederlandse 'Nationale Milieu Database'. LCA-experts die verificatie mogen uitvoeren, staan vermeld op de websites van deze databases. Na verificatie zijn de documenten gemiddeld vijf jaar geldig.
Er bestaan verschillende EPD-program operators die naast elkaar opereren. Elke program operator kan de exacte eisen voor zijn database bepalen, maar ze werken allemaal volgens vastgestelde normen om de kwaliteit en betrouwbaarheid van de resultaten te garanderen.
Een EPD moet worden geverifieerd door een erkende onafhankelijke verificateur voordat deze in de databases wordt opgenomen en gepubliceerd. In welke database je je EPD uploadt, hangt af van verschillende variabelen. Soms vraagt je klant om opname in een specifieke database, of wil je je inschrijven voor een aanbesteding en vragen ze naar een specifieke database.
Dit zijn voorbeelden van EPD-databases waarin we EPD's hebben laten opnemen voor onze klanten:
- EPD International. Deze database wordt uitgevoerd in overeenstemming met o.a. ISO 14025, ISO/TS 14027, ISO 14040, ISO 14044 en ISO 14067. Voor bouwproducten voldoet hun EPD-programma ook aan de Europese norm EN 15804 (A1 en A2) en ISO 21930.
- B-EPD. Het Belgische EPD-programma past de vereisten van het Koninklijk Besluit betreffende de Milieuboodschappen toe. De FOD Volksgezondheid baseert zich op de norm NBN EN ISO 14025.
- IBU-EPD. Het Duitse Institut Bauen und Umwelt e.V is een program operator voor milieuproductverklaringen (EPD) volgens de EN 15804-norm.
- Nationale Milieudatabase. Deze Nederlandse databank heeft een eigen methode, de Bepalingsmethode Milieuprestaties Bouwwerken (Bepalingsmethode). Samen met EN 15804 en de onderliggende normen biedt dit de regels voor het opstellen van LCA's in het kader van de Nationale Milieudatabase (NMD).
- MRPI. De Nederlandse Milieu Relevante Product Informatie, volgens de EN15804, is een van de belangrijkste bouwstenen voor de Nationale Milieudatabase (NMD).
Hoe ontwikkelen we een EPD?
De norm ISO14025 dient als basis voor de ontwikkeling van EPD's. Deze norm zorgt voor een gestroomlijnd proces dat het mogelijk maakt verschillende producten te vergelijken. Indien beschikbaar, dienen productcategorievoorschriften (PCR) als de regels, vereisten en richtsnoeren ter ondersteuning van de norm voor specifieke productcategorieën. In de Europese bouwsector bijvoorbeeld dient de EN 15804 als PCR voor het uitvoeren van de analyse.
De PCR's beschrijven de exacte regels hoe de LCA-studie moet worden uitgevoerd (voor alle producten uit die categorie), waarbij bijvoorbeeld rekening wordt gehouden met de systeemgrenzen van de studies, de aangegeven/ functionele eenheid, hoe de verschillende fasen in de levenscyclus moeten worden gedefinieerd en welke impactcategorieën moeten worden meegewogen.
Sommige landen stellen zelfs extra eisen. Zo moeten bedrijven de 'NMD-bepalingsmethode' volgen als zij in de Nederlandse bouwsector ontwikkelen.
Voorbeeld van een EPD
Om een idee te krijgen van hoe een EPD eruit ziet, kun je ons voorbeeld van een EPD bekijken.
In het verslag wordt een vergelijking gemaakt van de milieueffecten van de levenscycli van een aluminium en een biologisch afbreekbare koffiecapsule. Voor demonstratiedoeleinden wordt de EN15804-norm en de Nederlandse berekeningsmethode 'Bepalingsmethode' gevolgd. Voor deze productgroep zijn momenteel geen PCR's beschikbaar.
Vergeleken met een LCA-rapport is het EPD een beknopter rapport dat de milieueffecten weergeeft zonder gevoelige productspecifieke informatie te verstrekken. Het is veel korter en gemakkelijker te lezen, waardoor het een uitstekend communicatiemiddel is.
