In een wereld waar duurzaamheid steeds belangrijk wordt staan organisaties onder toenemende druk om hun ecologische voetafdruk te verkleinen en hun duurzame prestaties te verbeteren. Een essentieel hulpmiddel bij het bereiken van deze doelen is de levenscyclusanalyse (LCA). Een LCA biedt een uitgebreide analyse van de milieu-impact van alle stadia van de levenscyclus van een product, van de winning van grondstoffen tot de verwerking aan het einde van de levenscyclus. In dit artikel lees je welke inzichten en mogelijkheden een LCA jouw organisatie biedt.
Het belang van milieubewustzijn bij organisaties
Hoe zullen milieukwesties jouw bedrijf beïnvloeden? Het is geen of-vraag meer, maar een hoe-vraag. Een van de grootste bierproducenten - Heineken - gaf onlangs aan dat de stijgende grondstofprijzen een serieuze bedreiging vormen voor hun productie [1] - en dus winst. Het tekort kan worden verklaard door de toegenomen vraag, maar grotendeels ook door extreme weerpatronen, waardoor de prijzen van soja en graan exploderen. Om nog maar te zwijgen van alle andere gewassen en grondstoffen.
Het veranderende mondiale landschap - d.w.z. klimaatverandering, uitputting van hulpbronnen, gevolgen voor de biodiversiteit, maar ook een toenemende vraag naar transparantie - heeft nu al directe gevolgen voor de stakeholders van bedrijven. Maar om te weten wat jouw impact op het milieu - jouw financiële risico - is, moet je weten waar je als bedrijf staat. Je moet de risico's en milieu-hotspots in jouw keten beoordelen.
Een manier om dit te doen is door de milieu-impact van jouw bedrijf te bepalen met behulp van een levenscyclusanalyse (LCA). Met een LCA kwantificeren we de milieu-impact van producten of van je volledige organisatie.
Marketing en communicatie met een LCA
Duurzaamheid is - helaas - nog steeds vaak onlosmakelijk verbonden met duurder zijn. Misschien zijn groenere producten in de supermarkt inderdaad minder goedkoop, en we weten allemaal hoe wij als consumenten onze producten uitkiezen zodra we voor de schappen staan. Maar niet alleen weerspiegelen "goedkopere" prijzen niet de werkelijke prijs - emissies naar het milieu tijdens de productie worden niet meegerekend - ook de voordelen van duurzame producten worden vaak niet in rekening gebracht.
Het is een uitdaging om echt te onderbouwen in hoeverre jouw product 'beter' is dan de concurrentie. Met een LCA kun je deze milieuvoordelen meten. Door het uitvoeren van een LCA-studie kunnen de potentiële baten van de duurzame beslissingen die je neemt in kaart worden gebracht en worden afgezet tegen de kosten. Hierdoor kun je in je communicatie naar klanten onderbouwde uitspraken doen over het milieueffect.
Consumentenvraag: duurzaamheid
Consumenten worden zich steeds meer bewust van duurzaamheid. Uit een recent onderzoek van Deloitte onder consumenten blijkt dat 32% van de consumenten momenteel een duurzamere levensstijl aanneemt [2]. Daarnaast geeft 15% van de consumenten aan onvoldoende informatie te hebben om duurzame beslissingen te nemen. Er lijkt een vraag te zijn naar meer transparantie om duurzame beslissingen te kunnen nemen. Een levenscyclusanalyse creëert deze transparantie en voorkomt zogeheten greenwashing.
Duurzame inkoop
Voor de meeste bedrijven doen potentiële milieueffecten zich niet voor op hun eigen faciliteit. Maar dit betekent niet dat bedrijven vrij zijn van verantwoordelijkheid of mogelijkheden. Vaak is de milieu-impact afkomstig van de materialen en middelen die worden aangekocht binnen de toeleveringsketen, wat wij op basis van het Greenhouse Gas Protocol scope 3 emissies noemen.
Als je je richt op duurzaam inkopen, betekent dit dat je materialen inkoopt bij leveranciers met de minste impact en dat je een langetermijnstrategie centraal stelt. Inherent hieraan is dat je anders naar je product moet kijken en terug moet gaan naar de ontwerpfase van je product. Dit zou ook betekenen dat je een diepgaandere en waardevollere relatie met je leveranciers opbouwt, want teamwork is hier de sleutel.
De LCA geeft dus inzicht in de verschillende milieueffecten van materialen en leveranciers en geeft je de mogelijkheid om scenario's met andere materialen en leveranciers te onderzoeken. Vervolgens hebben wij milieuproductverklaringen (EPD's) opgesteld, in feite een LCA-samenvatting, waarmee je de milieuvoetafdruk van jouw product aan je klanten kunt communiceren.
Besluitvorming met LCA
Operationele efficiëntie
Naast de milieu-impact van je leveranciers hebben ook je eigen (productie)processen inputs nodig, zoals energie. Deze inputs kunnen waarschijnlijk worden gekoppeld aan verschillende machines of productielijnen binnen je bedrijf. Wanneer deze inputs worden vertaald naar de impact op het milieu, kan een hotspotanalyse worden uitgevoerd en kan worden aangegeven waar efficiëntieverbeteringen mogelijk zijn.
Coca Cola was een van de eerste commerciële bedrijven die een LCA uitvoerden. In de begindagen (1969) produceerde Coca Cola alleen de klassieke glazen flessen, maar op een gegeven moment werd vanuit kostenperspectief interessant om naar andere materiaalalternatieven te kijken. Nu kennen we allemaal de aluminium blikjes en plastic flesjes van Coca Cola.
Productinnovatie met een LCA
Voor duurzame productinnovatie is de levenscyclusanalyse van een product het ideale hulpmiddel. Met een LCA-software creëer je of uw productontwerpteam, een "digital twin", "een digitale "kopie" van het product. In deze digitale kopie kunnen verschillende configuraties en grondstoffen worden getest met directe feedback over de milieu-impact op meer dan 27 verschillende impactcategorieën.
Wij werken vaak samen met product-design teams. Met een snelle communicatie tussen ontwerp en de digitale kopie van je product kun je echt duurzame producten ontwerpen tot ver na de productie. Door wieg tot graf mee te nemen, kun je een duurzaam productsysteem creëren dat verder gaat dan de eerste levenscyclus.
Overheidsopdrachten met EPD's en MKI-scores
Binnen het privaat-publieke domein zie je dit ook in de Nederlandse bouwsector. Hier worden bij aanbestedingen niet alleen de financiële kosten gevraagd, maar ook de milieukosten. Dit creëert een mechanisme voor overheidsinstellingen om duurzame praktijken te stimuleren en duurzame bedrijven te bevoordelen. Tijdens de inschrijving op een openbare aanbesteding vraagt de inschrijvende partij om jouw EPD. Op basis van de kwaliteit van de gegevens en de relatieve milieuprestaties worden 'fictieve kortingen' toegekend. Deze fictieve kortingen worden van de totale prijs afgetrokken bij het bepalen van de economisch meest voordelige inschrijving.
Milieuwetgeving: Green Deal
De Europese Commissie heeft grootse duurzaamheidsplannen, gepresenteerd als de Green Deal. Deze vormt een routekaart om de economie van de EU duurzamer te maken door klimaat- en milieuproblemen om te zetten in kansen op verschillende beleidsterreinen.
Het doel van de Green Deal is het stimuleren van efficiënt gebruik van grondstoffen en materialen door de overgang naar een schone en circulaire economie. Onderdeel van deze Green Deal is dat koolstofintensieve producten duurder worden. De Green Deal stelt ook voor om duurzaamheidsclaims van bedrijven te onderbouwen door de milieuvoetafdruk van hun producten, maar ook van hun organisatie daadwerkelijk te berekenen.
De cijfers vertellen het verhaal. Met je LCA ben je voorbereid op de Green Deal. Het levert de informatie die je nodig hebt om te anticiperen op aankomende regelgeving.
Duurzaam investeren met LCA-inzichten
Ook grote organisaties, zoals investeringsmaatschappijen, banken en pensioenfondsen, verschuiven hun kapitaal langzaam naar meer groene initiatieven. In een rapport van de Global Sustainable Investment Alliance werd beschreven dat meer dan een derde van alle activa in vijf van 's werelds grootste markten als duurzame investeringen gelden, met een totaal van 35,3 biljoen dollar [3]. Dit is een astronomisch aantal. Beleggers laten zich steeds meer leiden door factoren op het gebied van milieu, maatschappij en goed ondernemingsbestuur (ESG) die traditioneel niet in de balans van een onderneming zijn opgenomen, maar die wel van invloed kunnen zijn op toekomstige rendementen.
"Deze groei wordt gevoed door stijgende consumentenverwachtingen, sterke financiële prestaties en de toenemende materialiteit van sociale en milieukwesties - van biodiversiteit tot rassengelijkheid en klimaatverandering." Simon O'Connor, voorzitter van de GSIA, zei.
Vandaar dat beleggers klimaatverandering steeds meer als een beleggingsrisico gaan zien. In onze volgende blog zullen we dieper ingaan op dit beleggingsrisico en de transparantie in de portefeuille van de belegger.
Conclusie
De reden waarom een bedrijf besluit een levenscyclusanalyse uit te voeren, geeft ook het belang aan. Het doel en de reikwijdte van de LCA hangen gedeeltelijk af van deze reden. Als de reden, en dus het doel, bijvoorbeeld duurzame productinnovatie is, kan de reikwijdte zich richten op "wieg tot poort". De systeemgrenzen omvatten dan alles van grondstof, andere inputs en outputs tijdens de productie, tot aan de fabriekspoort.
