We gebruiken allemaal in ons dagelijks leven laptops, smartphones, software en andere technologische apparaten. Zowel privé als voor werk. Meer en meer processen verlopen tegenwoordig online, automatisch en in de cloud. Om alle IT-infrastructuur goed te laten werken, zijn er meer en meer devices en data-centers nodig, en alle grondstoffen en energie om die te produceren en te laten werken. Onze digitale afhankelijkheid heeft daarmee een grote impact op het milieu: daarom behoren de IT-sector en de sector consumentenelektronica tot de focussectoren van Hedgehog Company.
Maar IT en al deze structuren spelen ook een cruciale rol in de wereldwijde transitie naar duurzaamheid. Technologische innovaties, slimme systemen en verschillende optimalisaties kunnen ons helpen om echte stappen in de richting van duurzaamheid te zetten. Laten we eens in dit onderwerp duiken: wat kunnen we zeggen over de milieu-impact van ons online gedrag en de ontwikkelingen en trends die we op dit vlak zien?
Impact van online gedrag
Online gedrag (surfen, search, werken, shoppen enz.) heeft een impact op het milieu; er is energie nodig om de IT-systemen, datacenters en apparaten te laten draaien. Wist je bijvoorbeeld dat je met het versturen van 1 email (alleen tekst) 4 gram CO₂-uitstoot? En de impact loopt snel op; als je een e-mail met een bijlage verstuurt zit je al op een uitstoot van 50 gram CO₂. Als je op een werkdag 40 mails verstuurt, betekent dit ongeveer 10.000 mails in een jaar = een impact van ongeveer 49 kilo CO₂. Deze uitstoot heb je ook als je 100 km met de auto rijdt.
De impact van online gedrag ontstaat grotendeels door de grote hoeveelheden data die hierbij worden verstuurd en opgeslagen. Deze data moet verwerkt worden, en dit kost veel energie. Als je een internetpagina opent kost dit al 0.2-0.6 mb, een whatsapp berichtje + afbeelding komt op ongeveer 0.1 MB, en als je een uurtje Spotify streamt komt dat op 100MB-150MB. Netflix streamen, in HD kwaliteit, komt op 2000 MB per uur. (2)
En wat te denken van je de opslag van al je mails, in je overvolle email-inbox? Onnodige e-mails, bestanden en gegevens op servers dragen bij aan de opslag- en energiekosten. Regelmatig je digitale bezittingen opruimen en verwijderen wat je niet meer nodig hebt, helpt daarom om de serverbelasting en energiebehoefte hiervan te verminderen. (3).
Digitale voetafdruk verkleinen
Verklein daarom je digitale voetafdruk.Digitale voetafdruk? De optelsom van de totale impact van je online gedrag; je internetgebruik en andere online activiteiten. Deze impact wordt, net als bij de “normale” carbon footprint, uitgedrukt in CO2-equivalent. Dit is de standaardmaat om broeikas-gas emissies in uit te drukken.
Hier een paar tips hoe je deze footprint kunt verkleinen:
- Met name videobellen heeft een grote impact op het milieu. Omdat het streamen van het beeld veel data en energie kost. Dus ga, wanneer dit kan, voor een ouderwets belletje. Of laat je camera uit. Kun je ook lekker in je thuis-werk-outfit blijven zitten ;)
- Schakel de automatische weergave van video's uit, en bekijk ze alleen als je ze echt wilt zien.
- Ruim regelmatig je mailbox op; gooi weg wat je niet meer nodig hebt. Dit scheelt weer nutteloze data. Gooi nieuwsbrieven bijvoorbeeld direct weg nadat je ze gelezen hebt. Of schrijf je uit, als je niet van plan bent de nieuwsbrieven te lezen.
- Zorg goed voor je elektronische apparatuur. Ga er voorzichtig mee om, en laat het repareren als het kapot is. En ga na of je nog garantie hebt; volgens het recht op reparatie, dat sinds 2021 van kracht is, moet de fabrikant reserveonderdelen voor apparatuur leveren tot 10 jaar na het einde van de productie.
- Zet je apparaten uit, of in slaapstand, als je deze niet gebruikt. Zo zul je minder energie gebruiken, en bonuspunt: je batterij gaat langer mee.
- Sla webpagina’s of zoekopdrachten die je vaker nodig hebt op. In plaats van steeds op nieuw ernaar te browsen/zoeken.
- En de beste tip; beperk gewoon hoelang je online bent. En kies vaker voor een offline, low-impact activiteit.
Lees meer in ons kennisbank artikel Hoe verklein je je digitale voetafdruk? Drie tips
Data centers & energieverbruik
Een ander onderwerp dat nauw verbonden is aan IT en duurzaamheid, zijn datacenters. Datacenters bestaan uit grote hoeveelheden computerapparatuur, servers en opslagapparaten en de bijbehorende netwerkapparatuur en infrastructuur en zijn ontworpen om gegevens op te slaan, te verwerken, te beheren en te distribueren voor verschillende doeleinden (zoals het hosten van websites, het uitvoeren van cloudservices, het opslaan van bedrijfsgegevens enz.).
Datacenters spelen, door de toename en complexer worden van ons IT-verkeer, een onmisbare rol. Bestaande datacenters worden uitgebreid en er komen wereldwijd veel datacenters bij om aan de vraag naar hun diensten te kunnen blijven voldoen.
Source: https://nos.nl/artikel/2398089-microsoft-mag-verder-bouwen-aan-een-datacenter-in-noord-holland
Maar wie het over datacenters heeft, heeft het vaak ook over het immense energie verbruik van deze centers. Want de cijfers liegen er niet over; uit onderzoek van het CBS blijkt dat het huidige stroomverbruik van alle datacenters in Nederland 3,2 miljard kilowattuur (kWh) is. Dat is 2,8% van het totale Nederlandse stroomverbruik, (111,5 miljard kilowattuur).
Kijkend naar het totale energieverbruik in Nederland, dat 3.023,7 Petajoule (PJ) bedraagt, is het datacenter stroomverbruik, van 3,2 Twh, omgerekend 11,52 PJ. Dat is 0,38% van het totaal energieverbruik.Wereldwijde was het energieverbruik van datacenters in totaal 220-230 TwH (Internationaal Energieagentschap (IEA) voor 2021). (4)
Verduurzaming in de IT-sector
De IT-sector werkt gelukkig, wereldwijd, al hard om te verduurzamen. Innovatie en technologische ontwikkeling dragen hier zeker aan bij. Zo blijkt dat het aantal internetgebruikers wereldwijd sinds 2025 met 60% is toegenomen, en het internetverkeer zelfs met 440%. Maar het energieverbruik door datacenters is al jarenlang stabiel.
Dit komt doordat servers, opslagapparaten, netwerkswitches en datacenterinfrastructuur steeds efficiënter worden. Bovendien wordt een steeds groter aandeel van alle data opgeslagen in cloud- en hyperscale datacenters. Dit zijn datacenters die worden beheerd door cloudproviders zoals Amazon Web Services (AWS), Microsoft Azure en Google Cloud Platform (GCP). Ze hosten virtuele machines, opslag en cloudservices op schaal voor klanten over de hele wereld. Hyperscale datacenters zijn enorm grote faciliteiten die voor energie-efficiëntie zijn geoptimaliseerd en honderdduizenden servers kunnen bevatten.
En je zou het misschien niet verwachten, maar hyperscale datacenters zijn energiezuiniger en daarmee duurzamer dan kleinere datacenters. Ze verbruiken, als je ze vergelijkt met kleinere datacenters, namelijk aanzienlijk minder energie voor bijvoorbeeld koeling. Dit komt door een schaalvoordeel. Als je kijkt naar de Power Usage Effectivenes (PUE) van hyperscale datacenters, scoren deze veel beter dan kleine datacenters. De PUE-waarde van de meest efficiente datacenters ligt rond 1.1; dat betekent dat er 0,1 kWh nodig is voor koeling/stroomvoorziening voor elke kWh die door IT-apparatuur wordt verbruikt.
En volgens het 'Climate Neutral Data Centre Pact' wil de Europese datacentersector in 2023 klimaatneutraal zijn. Als we naar Nederlandse datacenters kijken, blijkt dat deze al 88% van hun stroom duurzaam inkopen. (5)
Verwachtte groei wereldwijde datastromen
De wereldwijde datastromen zullen alleen maar meer groeien. Dit komt door ontwikkelingen als AI (waarover later meer) een verdere enorme groei in het aantal internetgebruikers en de steeds grotere rol die data en de cloud spelen bij bedrijven in vrijwel elke sector. ING voorspelde onlangs in een rapport dat de wereldwijde totale digitale datastroom in 2023 meer dan 20 keer zo groot zal zijn als in 2018. En daarmee zal de totale hoeveelheid elektriciteit die nodig is voor data verdubbelen. Van alle wereldwijd verbruikte stroom zal volgens deze berekeningen het aandeel van data van 3% (2023) naar 5% in 2030 groeien.(6)
Samenvatting datacenters en duurzaamheid
Dus, wat kunnen we concluderen over datacenters en duurzaamheid? Datacenters krijgen wereldwijd een steeds belangrijkere rol, omdat de datastromen (door verdere toename internetverkeer en nieuwe ontwikkelingen als AI) alleen maar verder zullen toenemen. Door ontwikkelingen en efficiëntieslagen in de datacenters zelf neemt de hoeveelheid energie die deze centers nodig hebben gelukkig niet even exponentieel toe. Maar de datacenters hebben alsnog een aanzienlijke impact op het milieu: de verwachting is dat de hoeveelheid stroom die datacenters gebruiken van 2023 tot 2030 zal groeien van 3% naar 5% van de totale hoeveelheid wereldwijd verbruikte stroom. Verduurzamingsmaatregelen zoals de keuze voor groene stroom, het hergebruik van de restwarmte en schaalvoordelen bij hyperscale centers zorgen er gelukkig voor dat de impact van de centers beperkt blijft.
De opkomst van AI
AI, artificial intelligence, we kunnen er niet meer om heen. Afgelopen jaar was er ontzettend veel aandacht voor tools als ChatGPT, Dall-E2, DeepL en Grauele assistenten zoals Siri en Google Assistent en hoe zij ons (werkende) leven gaan veranderen. Maar wat is AI eigenlijk precies, en wat kunnen we zeggen over de bijdrage of impact van AI in relatie tot duurzaamheid?
Artificial Intelligence (AI), of Kunstmatige Intelligentie in het Nederlands, verwijst naarde simulatie van menselijke intelligentieprocessen door computersystemen.Deze systemen zijn in staat om taken uit te voeren, die normaal gesproken menselijke intelligentie vereisen: deze systemen kunnen leren, redeneren, problemen oplossen en beslissingen nemen. AI-algoritmen kunnen namelijk data analyseren, patronen herkennen, voorspellingen doen en autonome acties ondernemen. AI wordt gebruikt in verschillende domeinen, waaronder machine learning, natuurlijke taalverwerking, computer vision en robotica, en heeft tal van toepassingen. AI wordt al ingezet bij zelfrijdende auto's, medische diagnose en virtuele assistenten zoals Siri en Google Assistent.
AI en duurzaamheid
AI biedt de mogelijkheid om data te analyseren, en patronen te ontdekken, op een schaal en snelheid die voorheen onmogelijk waren. Dit stelt beleidsmakers, bedrijven en organisaties in staat om duurzaamheidsproblemen beter te begrijpen en effectievere oplossingen te ontwikkelen, waarmee we onze planeet hopelijk kunnen beschermen en behouden.
Zo erkende de Europese Green Deal, gelanceerd in 2019, de transformatieve kracht van AI in de duurzame transitie. AI kan ingezet worden voor oa. een efficiënter gebruik van schaarse middelen, voorspelling en beheer van milieueffecten en de optimalisatie van productieprocessen en beleid en zo bijdragen aan verduurzaming. De Green Deal benadrukt overigens dat duurzaamheid niet alleen bij de toepassing van AI-technologieën focus moet krijgen, maar ook bij de digitalisering en digitale transformatie in bredere zin.
Hoe kan AI precies bijdragen aan verduurzaming? We zetten een aantal toepassingen op een rijtje:
- Efficiënter gebruik van middelen: AI kan helpen bij het optimaliseren van het gebruik van natuurlijke hulpbronnen, zoals energie, water en grondstoffen. Slimme AI-systemen kunnen verbruik regelen en te verminderen, wat tot minder verspilling leidt.
-Milieumonitoring en -voorspelling: AI kan worden ingezet om milieu-data te verzamelen, te analyseren en te voorspellen. Dit kan variëren van het monitoren van luchtkwaliteit en het voorspellen van natuurrampen, tot het volgen van de klimaatverandering en het behoud van ecosystemen.
-Duurzame landbouw: In de landbouw kunnen AI-gebaseerde systemen worden ingezet voor precisielandbouw (waarbij drones, sensoren en data-sanalyse worden ingezet om gewassen efficiënter te verbouwen, water te besparen en pesticidengebruik te verminderen).
- Circulaire economie: AI kan helpen bij het identificeren van recycle-mogelijkheden, het optimaliseren van de ketens om afval te verminderen en hergebruik te bevorderen.
-Transport en mobiliteit: AI wordt gebruikt in zelfrijdende voertuigen om brandstofefficiëntie te verbeteren en verkeersopstoppingen te verminderen, wat leidt tot lagere uitstoot van broeikasgassen.
En er zijn nog veel meer manieren hoe AI bij kan dragen aan de wereldwijde verduurzaming. Naar schatting kan AI al in 2030 leiden tot een vermindering van 4% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, wat overeenkomt met 2,4 gigaton CO2-EQ.
Tips voor organisaties
Wil jij na het lezen van dit artikel duurzame keuzes makeSla je data of software niet lokaal op, maar ga voor cloud-adoptie. Door data in de cloud op te slaan, verklein je je CO2-voetafdruk; lokale servers draaien namelijk op hardware en koelsystemen waar veel energie voor verbruikt wordt.n op het vlak van IT in je organisatie? We zetten hieronder een aantal tips voor je op een rijtje.
- Sla je data of software niet lokaal op, maar ga voor cloud-adoptie. Door data in de cloud op te slaan, verklein je je CO2-voetafdruk; lokale servers draaien namelijk op hardware en koelsystemen waar veel energie voor verbruikt wordt.Uit Onderzoek van Paessler PRTG blijkt dat maar 28% van alle IT-infrastructuur in de Benelux in de cloud is opgeslagen. Hier valt dus nog veel verbetering te halen.
- Formuleer een duurzaamheidsstrategie, waarin je uitstippelt hoe je omgaat met bijvoorbeeld energie, water en hardware besparing. Uit hetzelfde hierboven genoemde onderzoek blijkt dat maar 37% van alle IT-bedrijven uit de Benelux een dergelijke strategie hebben. Voordeel: een duurzaamheidsstrategie levert niet alleen maar winst op voor het milieu, maar kan je organisatie op termijn ook kosten-efficienter maken. Omdat je energie en materialen bespaart.
- Formuleer KPI’s voor je duurzaamheidsstrategie. Net als op andere facetten van je bedrijfsvoering, helpt het om doelen te formuleren omtrent je duurzaamheid en hierop te sturen.
- Neem duurzaamheid upstream mee, bij het kiezen van je leveranciers. Hoe gaat het datacenter waar jouw bedrijfs-data (als je deze in de cloud opslaat) wordt opgeslagen, bijvoorbeeld om met hun restwarmte? En hebben je leveranciers, langlopende en groene contracten voor hun stroom? Door niet alleen naar je eigen duurzaamheid, maar ook naar die van je leveranciers te kijken, kun je je bedrijfsvoering en geleverde product/dienst nog verder verduurzamen.
- Kijk ook naar duurzaamheid downstream, bij je klanten. Hoe kun je aan duurzaamheid werken, nadat een klant je product of dienst afneemt? Kunnen je klanten het product bijvoorbeeld weer bij je inleveren, zodat jij het recyclet of een verlengde levensduur geeft? Dit verlaagt de milieu-impact van je product enorm. Of bied jij klanten de mogelijkheid om het product in te leveren voor reparaties? En wat doe jij al om je klanten te motiveren duurzaam met je product om te gaan, in bijvoorbeeld het energieverbruik?
- Faciliteer goede, werkende IT waarmee mensen vanuit huis kunnen werken. Zowel voor hun dagelijkse werkzaamheden, als voor meetings. Woon-werk verkeer, met de auto, heeft namelijke een grote impact op het milieu. Als 1 op de 10 werkzame Nederlanders per week 1.5 dag meer thuis zou werken zou dattot een klimaatvoordeel van bijna 353.600 ton CO2 leiden.
- En wilt je weten wat de milieu-impact van je producten of organisatie als geheel is? Een levenscyclus analyse, LCA, vertelt je precies dat. LCA's zijn interessant voor organisaties (algemeen maar ook specifiek in de IT-sector) omdat een LCA je helpt milieuverantwoordelijker te worden, aan regelgeving te voldoen, kosten te verlagen, een concurrentievoordeel te behalen en je duurzaamheidsprestaties te verbeteren. Lees meer over LCA's in deze context in ons artikel E-waste & duurzaamheid.
Wilt je stappen zetten in de richting van duurzaamheid? IT is een van onze focus sectoren en we hebben al veel organisaties begeleid op hun weg naar duurzaamheid.
Neem contact met ons op en dan kijken we welke stappen bij jou en je organisatie passen.
Sources:
2: https://justenough.nl/de-ecologische-impact-van-data/
3:https://www.milgro.eu/en/blog/digital-waste-the-impact-of-emails
