De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) komt eraan: hoe bereid je je bedrijf voor? In aflevering 4 van de podcast "De Klimaat Veranderaars", vragen Clara en Max uitleg aan CSRD-expert Emma Kallen. Lees de belangrijkste key-take-aways in dit artikel.
In deze aflevering: Hoe maak je duurzaamheid meetbaar en transparant? En hoe stel je een solide duurzaamheidsstrategie op? Samen met Emma doorlopen we alle stappen.
Emma Kallen is CSRD expert en oprichter van het adviesbureau Factor Delta in Amsterdam. Vier jaar geleden begon ze met het adviseren van bedrijven over duurzaam ondernemen. Tegenwoordig vormt de CSRD de kern van haar werk.
Lees hier de belangrijkste uitkomsten van het gesprek
De CSRD wordt stap voor stap ingevoerd. Dat betekent dat niet elk bedrijf al op hetzelfde moment aan de eisen hoeft te voldoen. Emma schets voor ons een duidelijke tijdslijn met wanneer de CSRD voor welke bedrijven gaat gelden:
Emma: “De eerste groep die zich aan deze richtlijn moet voldoen zijn beursgenoteerde bedrijven binnen de EU. Die moeten rapporteren over het boekjaar 2024 en stellen hun rapportage op in 2025.
De tweede groep, de grote ondernemingen die voldoen aan twee van de drie criteria van 50 miljoen omzet, 25 miljoen balanstotaal en meer dan 250 medewerkers, moeten rapporteren over boekjaar 2025 en stellen hun rapportage op in 2026.
Vervolgens hebben we de beursgenoteerde MKB-bedrijven die rapporteren over boekjaar 2026 en hun rapportage opstellen in 2027.
Tot slot verwachten we dat het niet-beursgenoteerde MKB een lichte versie van de CSRD-rapportage moet indienen rond 2028-2029."
Hoe zit het met bedrijven van buiten de EU?
De CSRD gaat over de Europese markt, en raakt daarom ook bedrijven die hun producten hier op de markt brengen, maar zelf buiten de Europese Unie gevestigd zijn. Bedrijven van buiten de EU moeten rapporteren als ze meer dan 150 miljoen euro aan omzet in de EU genereren. Deze verplichting geldt vanaf 2027.
“Het doel is namelijk dat Europese bedrijven niet in het nadeel zijn ten opzichte van internationale concurrenten die zich niet aan dezelfde regels zouden moeten houden. Uiteindelijk hoopt de EU zo wereldwijd verduurzaming en eerlijke concurrentie te stimuleren", legt Kallen uit.
De CSRD heeft effect op de gehele keten
Bedrijven die zelf (nog) niet onder de rapportageverplichting vallen, maar wel samenwerken met -of producten leveren aan CSRD-plichtige bedrijven- krijgen indirect wel met de CSRD-rapportageverplichtingen te maken. Dit komt doordat de CSRD ook vereist dat bedrijven over de impact in hun productieketens rapporteren.
Het zit als volgt. Een bedrijf moet niet alleen het energieverbruik van zijn eigen productieactiviteiten rapporteren, maar ook over dat van zijn leveranciers. Eigenlijk heel logisch, want de productie van geleverde goederen heeft ook een klimaatimpact. Hierbij worden emissies in drie categorieën (scope 1, 2, en 3) ingedeeld. Scope 3 zijn de indirecte emissies in de waardeketen.
Kallen geeft een praktisch voorbeeld: “Een groot Nederlands bedrijf, dat oorspronkelijk zijn eigen logistiek beheerste met een eigen vrachtwagenpark, besteedde deze logistiek nu uit aan een externe partij. De emissies van deze logistiek vallen daardoor onder scope 3, en ze maken deel uit van de ketenemissies en niet langer van de organisatie zelf."
Niet alleen duurzaamheid
Zo zie je dat de CSRD gevolgen heeft door de hele keten heen. Kleinere leveranciers krijgen vragen over duurzaamheid, zoals hun energieverbruik, veiligheidsvoorschriften, en hoe ze hun personeel behandelen. CSRD-plichtige bedrijven moeten ook rapporteren over medewerkers in de keten. Dus als je onderdeel bent van die keten, krijg je als klein bedrijf vragen over je beleid, bewijzen, certificaten, en data over zaken als medewerkerstevredenheid, ziekteverzuim, en ongevallen.
Kortom, ook kleinere bedrijven die samenwerken met CSRD-plichtige bedrijven moeten zich voorbereiden op deze rapportageverplichtingen en duurzaamheidsvragen om hun positie in de keten te behouden.
De CSRD is gericht op de ESG criteria, een afkorting die staat voor: environmental, social en governance. Dit zijn drie belangrijke criteria waarmee bedrijven worden beoordeeld op hun impact op de wereld en hoe ze worden bestuurd.
Dus deze regeling heeft effect op een veel groter vlak dan alleen bedrijven die wat moeten gaan rapporteren. Het zorgt ervoor dat bedrijven keuzes gaan maken van wie ze afnemer of klant zijn. Keuzes zullen meer gebaseerd zijn op hoe transparant of duurzaam bedrijven zijn, omdat ze er uiteindelijk anders veel werk aan hebben.
Bovendien worden de ESG-criteria steeds belangrijker voor investeerders, klanten, en andere belanghebbenden die willen dat bedrijven niet alleen winstgevend zijn, maar ook verantwoord en duurzaam opereren.
Een CSRD stappenplan
Begin op tijd, is het advies van Emma. Hierdoor heb je meer tijd om alle acties te verdelen en hoef je je team minder te belasten. Gaan we uit van een vrij overzichtelijk, gemiddeld Nederlands bedrijf dan doorloop je binnen 9 maanden het proces. Dan kan het bedrijf dit vervolgens zelfstandig zonder de hulp van een consultant.
Maar waar moet je beginnen? Emma legt het proces in vijf heldere stappen uit:
Stap 1 - Team en Kennis
De eerste stap is het samenstellen van een geschikt team en het waarborgen van de juiste kennis. Dit team is essentieel omdat de CSRD-rapportage elk jaar moet worden opgesteld en alle aspecten van de onderneming raakt, zoals energieverbruik en personeelszaken. Een projectleider, vaak een CFO, kwaliteitsmanager of facilitair manager, zou ongeveer één dag per week moeten besteden aan deze taak. Het ondersteunende team, bestaande uit drie tot zeven mensen, zou gemiddeld één tot twee uur per week moeten bijdragen.
Naast een goed team is het cruciaal om de juiste kennis op te doen. In plaats van lukraak te beginnen, is het aan te raden om trainingen, masterclasses of externe experts in te schakelen. Dit zorgt ervoor dat de complexe CSRD-eisen goed worden begrepen en effectief geïmplementeerd. Hoewel de implementatie in enkele maanden kan worden voltooid, is een langere periode vaak wenselijk voor een grondige voorbereiding en duurzame implementatie.
Stap 2: Inhoudsopgave opstellen
Begin met een dubbele materialiteitsanalyse, dit is een risicoanalyse van de activiteiten van je bedrijf en de invloed hiervan op mens en milieu. In essentie gaat het om een overzicht van activiteiten die invloed hebben op mens en milieu. Maar je houdt ook rekening met duurzaamheidskwesties die de financiële prestaties van het bedrijf aanzienlijk kunnen beïnvloeden, zoals de effecten van klimaatverandering, nieuwe regelgeving of veranderende marktomstandigheden.
Bijvoorbeeld, een bedrijf rijdt rond met vrachtwagens, deze vrachtwagens stoten CO2 uit en daarmee heeft deze activiteit effect op het milieu. Dit is een onderdeel dat in je materialiteitsanalyse terugkomt. Ga je vervolgens je wagenpark elektrificeren dan heeft dat niet alleen gevolgen voor de vermindering van uitstoot maar het heeft ook effect op de financiële risico's van het bedrijf. Zo ben je minder afhankelijk van fluctuerende olieprijzen of moet je rekening gaan houden met nieuwe regelgevingen.
De dubbele materialiteitsanalyse helpt te bepalen welke onderwerpen belangrijk zijn en waarover gerapporteerd moet worden, zowel op het gebied van milieu- en sociale impact als op financieel gebied. Gebruik deze analyse om je inhoudsopgave te bepalen. Je weet nu welke onderwerpen belangrijk zijn om over te rapporteren en welke niet. Om een uitgebreide inhoudsopgave te maken, kun je duidelijke methoden gebruiken die online beschikbaar zijn.
Stap 3: Gap-analyse uitvoeren
Vergelijk de inhoudsopgave met de bestaande data en rapportages binnen je organisatie. Identificeer welke informatie al beschikbaar is en wat nog ontbreekt. Bijvoorbeeld, als je al gegevens over je energieverbruik hebt, kun je die gebruiken; ontbrekende gegevens moeten nog verzameld worden. Door middel van de gap-analyse zet je de ontbrekende gegevens op een rijtje.
Stap 4: Actieplan opstellen
Op basis van de gap-analyse stel je een actieplan op om ontbrekende informatie te verzamelen en rapportages te voltooien. Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat je een CO2-footprint moet maken voor scope 1, 2 en 3 emissies.
Stap 5: Actieplan uitvoeren
Voer het actieplan uit, wat kan omvatten: het verzamelen van data, het opstellen van beleid en procedures, en het aanwijzen van verantwoordelijken. Zorg dat alle acties volledig en tijdig worden uitgevoerd om aan de CSRD-eisen te voldoen.
Laat je niet verrassen door de CSRD en begin tijdig met het voorbereiden van je team. En ga samen voor verduurzaming van je bedrijf en productieketen!
Kortom, ben jij toe aan een snelcursus CSRD of wil je je kennis even opfrissen, luister naar deze aflevering in de Apple podcast-app of op Spotify.
Hier nog een paar handige links voor verdiepende informatie:
EFRAG, Het handboek voor de CSRD: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=OJ:L_202302772
Tools and support for conducting the Double Materiality Assessment: https://www.nba.nl/tools-en-ondersteuning/publicaties/2023/stappenplan-dubbele-materialiteitsanalyse-csrd/
