Hoe helpt een levenscyclusanalyse (LCA) om de verplichtingen van de Europese Green Deal na te komen? Steeds meer organisaties besteden aandacht aan een duurzaamheidsbeleid. Niet alleen de Europese Green Deal in 2019 verplicht bedrijven om actie te ondernemen. Ook de uitkomsten van de recente VN-klimaatconferentie COP26 in Glasgow in november 2021 hebben impact. Een van de belangrijkste afspraken roept organisaties op om te komen tot "net-nul" emissies. Dit doel vereist actie van organisaties. In deze blog wordt uitgelegd waarom actie ondernemen nodig is, wat u kunt doen, en hoe een levenscyclusanalyse u daarbij kan helpen.
Nul-nul met levenscyclusanalyse
De term "netto nul" bestaat al enige tijd en wordt door het IPCC gedefinieerd als het punt waarop de uitstoot van broeikasgassen in de atmosfeer wordt gecompenseerd door de verwijdering van broeikasgassen uit de atmosfeer over een bepaalde periode [1]. Op organisatieniveau definieert het Science Based Targets initiatief (SBTi) netto nul als de activiteiten binnen de volledige toeleveringsketen van een organisatie die geen netto-effect op het klimaat hebben om de opwarming van de aarde tot 1,5 graad te beperken [2]. De levenscyclusanalyse kwantificeert de emissies in uw hele toeleveringsketen. We kunnen deze emissies in drie verschillende scopes indelen.
Emissies in scope 1, 2 en 3.
Organisaties hebben op verschillende niveaus een impact op de uitstoot van broeikasgassen. De emissies binnen de volledige keten van een organisatie worden in kaart gebracht aan de hand van drie impactniveaus.
- Scope 1 omvat de directe emissies binnen een organisatie. Dit betreft emissies die vrijkomen bij de gebouw-, transport- en productiegerelateerde activiteiten van de organisatie.
- Scope 2 betreft de indirecte emissies van het directe energieverbruik. Deze emissies vinden plaats buiten de grenzen van de organisatie, maar zijn rechtstreeks van invloed op haar activiteiten.
- Scope 3 omvat alle andere indirecte emissies in de waardeketen. Denk aan de upstream-emissies van productie en uitbesteed transport van ingekochte materialen.
Koolstofcompensatie tot net-nul
Momenteel kunnen organisaties op verschillende manieren net-nul bereiken, door de uitstoot van de keten te verminderen en/of buiten de keten te compenseren. De laatste methode is onderhevig aan kritiek. Zo schrijft Trouw [3] dat net-nul een rekensom in gang zet waarbij organisaties emissies verrekenen met aanplant van bomen of CO2-opslag. Hier kan ruimte zijn voor creatief rekenen, wanneer een organisatie al dan niet opzettelijk verkeerde systeemgrenzen of berekeningen hanteert. Dit kan worden bestreden met onafhankelijke en geverifieerde LCA-studies.
Vermindering van emissies in uw toeleveringsketens
Uit onderzoek van Greenpeace in 2021 [4] blijkt dat slechts enkele organisaties die zich hebben gecommitteerd aan de klimaatdoelstellingen de uitstoot binnen hun keten willen verminderen. Veel organisaties willen de klimaatdoelstellingen bereiken met behulp van emissiecompensatie. Bij deze manier van verduurzaming wordt echter vergeten dat planten tijd nodig hebben om te groeien om emissies te compenseren, terwijl het direct verminderen van emissies in de keten van een organisatie direct resultaat heeft. Compensatie door het planten van bomen is daarom niet altijd de oplossing voor het verstoren van de koolstofcyclus door het uitputten van hulpbronnen. Bovendien gaat compensatie er ook van uit dat er geen grenzen zijn aan het oplossen van de eigen emissies met compensatie elders dan in de eigen keten. Greenpeace stelt daarom dat het verminderen van directe emissies in de eigen keten altijd beter is dan salderen.
Evaluatie van de levenscyclus
Nu je weet dat het beter is de emissies in je keten te verminderen dan ze te compenseren, blijft de vraag hoe je dat moet doen. Een levenscyclusanalyse helpt je te begrijpen wat en waar de impact van jouw product of organisatie is. Een LCA is een unieke methode die de impact van de hele keten op mens en milieu kwantificeert. Met de informatie uit een LCA kun je onderbouwde milieustrategische beslissingen nemen. Dit betekent dat je de impact op alle impactcategorieën kunt berekenen, zoals hierboven beschreven.
Bronnen en links
[1] IPCC, 2018: Bijlage I: Glossarium [Matthews, J.B.R. (red.)]. In: Opwarming van de aarde met 1,5°C. An IPCC Special Report on the impacts of global warming of 1.5°C above pre-industrial levels and related global greenhouse gas emission pathways, in the context of strengthening the global response to the threat of climate change, sustainable development, and efforts to eradicate poverty [Masson-Delmotte, V., P. Zhai, H.-O. Pörtner, D. Roberts, J. Skea, P.R. Shukla, A. Pirani, W. Moufouma-Okia, C. Péan, R. Pidcock, S. Connors, J.B.R. Matthews, Y. Chen, X. Zhou, M.I. Gomis, E. Lonnoy, T. Maycock, M. Tignor, and T. Waterfield (eds.)].
[2] Science Based Targets. (2020, september). foundations for science-based net-zero target setting in the corporate sector. https://sciencebasedtargets.org/resources/legacy/2020/09/foundations-for-net-zero-executive-summary.pdf
[3] Bijlo, E. (2022, 1 januari). Vier belangrijke trends die in 2022 klimaatverandering moeten tegengaan. Trouw. https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/vier-belangrijke-trends-die-in-2022-klimaatverandering-moeten-tegengaan~ba74a3b0f/
[4] Greenpeace. (2021, januari). Net Expectations. https://www.greenpeace.org.uk/wp-content/uploads/2021/01/Net-Expectations-Greenpeace-CDR-briefing.pdf?_ga=2.13360631.1723908267.1648538901-493397787.1648538901
