Thee of koffie, wat is de meest duurzame keuze? En wat kunnen we zeggen over verschillende variaties binnen deze twee categorieën; groene vs. zwarte thee, en koffie met of zonder cafeïne? Onze LCA-stagiair Conor Brennan dook enthousiast in deze vragen en deed een uitgebreid onderzoek naar de impact van warme dranken. Lees alles over de resultaten in dit artikel.
Dit is een voorbeeld van de inzichten die je uit een LCA-studie kunt halen.
Wist je dat...?
We kunnen cafeïne zien als de kracht die de industriële revolutie in de 18e eeuw aandreef. Dankzij cafeïne konden arbeiders namelijk dag en nacht doorwerken met drankjes zoals thee en koffie, waardoor de industrie nooit sliep. Vandaag de dag vertrouwen velen van ons op thee of koffie om onze eigen productiviteit, focus en energieniveaus te verhogen. Dit is vooral het geval in grote steden zoals Amsterdam, waar cafeïne al sinds de 17e eeuw een belangrijke handelswaar is.
Thee of koffie?
"Thee?" is een van de meest gestelde vragen in elk Iers huishouden. Ikzelf geef de voorkeur aan een kopje koffie om mijn dag mee te beginnen, maar het antwoord op deze retorische vraag is bijna altijd: "Doe maar!"
Dus ik heb eigenlijk nooit echt een idee hoeveel cafeïne ik consumeer met elk kopje ochtendkoffie en de verplichte kopjes thee met mijn moeder. Op een dag, nadat ik een drempel qua cafeïne-hoeveelheid had bereikt en de trillingen weer waren afgenomen, vroeg ik me af: "welke keuze is beter voor mij en voor het milieu, thee of koffie?"
Welke keuze qua cafeïnehoudende drank is het beste voor de planeet?
Om deze vraag te kunnen beantwoorden vergelijken we verschillende soorten cafeïnehoudende dranken met behulp van een LCA (levenscyclusanalyse). Specifiek berekenen we de impact van het maken van één kop (235 ml) thee en koffie. Een LCA is een uitgebreide studie naar de milieu-impact die naar veel verschillende impactcategorieën kijkt.
Eerst bepalen we de milieu-impact op de categorie opwarming van de aarde, uitgedrukt in kg CO2eq, en vervolgens observeren we het waterverbruik (L) in verschillende fasen van de levenscyclus van de cafeïnehoudende dranken.
Verder, omdat sommigen van ons strikt Team Thee zijn en anderen Team Koffie, onderzoeken we de impact van de keuze voor thee; Jasmijnthee of Earl Grey, en de keuze voor koffie; cafeïnehoudend of cafeïnevrij?
Hoe benaderen we dit onderzoek?
Om de milieu-impact te vergelijken, gebruiken we een methode voor levenscyclusimpactbeoordeling die door de Europese Commissie wordt aanbevolen: RéCiPe. Om deze methode te gebruiken, moeten we enkele aspecten van de LCA definiëren.
- Wat is de reikwijdte? Eerst definiëren we de reikwijdte van dit onderzoek. De reikwijdte bepaalt welke fasen van de levenscyclus van een product zijn inbegrepen in onze modelberekeningen. Voor het meest complete beeld gebruiken we een cradle-to-grave reikwijdte. Deze reikwijdte omvat de productie-, gebruik- en eindelevensfasen aangezien een kop koffie een eindproduct is, dus een cradle-to-grave levenscyclus is geschikt.
- Wat is de functionele eenheid? De functionele eenheid fungeert als een kwantitatieve beschrijving van het product of service. Het is de basis voor het bepalen van de referentiestromen van het product en definieert duidelijk wat de LCA-expert gaat beoordelen: een specifiek product, een proces, of bijvoorbeeld een kop koffie. Voor deze LCA wordt de functionele eenheid gedefinieerd als één kop cafeïnehoudende drank, die zal worden geconsumeerd na bereiding.
- Naar welke impactcategorieën zullen we kijken? Hier vallen de aspecten van het milieu onder die worden beïnvloed door de onderzochte producten. De RéCiPe-methode heeft in totaal 18 midpoint impactindicatoren, die variëren van opwarming van de aarde tot landgebruik, ioniserende straling en aantasting van de ozonlaag.
Afhankelijk van de behoeften van de klant zal de LCA-expert zich richten op categorieën die belangrijker zijn voor de casestudie. Om onze beoordeling beknopt en relevant te houden, focussen we ons op de belangrijkste impact van opwarming van de aarde en waterschaarste. We zullen ook fossiele hulpbronnen schaarste aanraken als onderdeel van het cafeïnevrije proces.ces.
Wat draagt bij aan de milieu-impact?
Met behulp van datasets uit de Ecoinvent 3.10-database hebben we een model gecreëerd dat de volgende fasen omvat aankoop en verwerking van grondstoffen, productie, distributie, gebruiksfase en einde van de levenscyclus. Figuur 1 hieronder toont de impact op de opwarming van de aarde over de verschillende levenscyclusfasen voor elke verschillende drank in dit geval.
Figuur 1. Impact van levenscyclusfasen van dranken op de opwarming van de aarde (kg CO2eq).
Figuur 1 laat zien dat cafeïnevrije koffiedranken van de onderzochte dranken de grootste bijdragers zijn aan de opwarming van de aarde. De impact van grondstoffen voor Team Koffie versus Team Thee is aanzienlijk groter voor koffiedranken. Over het algemeen produceren cafeïnehoudende en cafeïnevrije koffiedranken ongeveer 5 keer meer kg's CO2 over de gehele levenscyclus vergeleken met een kop thee. Een kop koffie drinken is ongeveer gelijk aan het streamen van een video voor 3 uur vanaf je telefoon
[1].
Dus, waar komt deze extra impact vandaan in een cafeïnevrije drank?
Het kan voor lezers verrassend zijn dat het cafeïne-extractieproces een invloedrijke fase toevoegt aan de levenscyclus van deze drank. Deze productiefase voor de cafeïne-extractie vereist meer energie en meer water om de groene bonen te bereiden.
Als je cafeïnevrije koffie kiest in plaats van gewone koffie draagt dit bijna 14% meer kg's CO2 bij aan de totale impact. Cafeïnevrije koffie voegt bijna 48% meer kg's CO2 toe aan het productieproces van gewone koffie, zie figuur 2.
Het is belangrijk op te merken dat de bepaalde impact op de opwarming van de aarde tijdens de cafeïne-extractie in dit model de veiligste en schoonste manier beschrijft om cafeïne uit koffiebonen te extraheren. Een proces dat exclusief is voor een handvol organisaties op een klein aantal locaties, waarvoor Descamex in Vera Cruz, Mexico, als voorbeeld werd gekozen voor deze studie.
Aangezien water het hoofdextractiemiddel is tijdens een veilige cafeïne-extractie, hebben we ook onderzocht welke drank de meeste liters water zou verbruiken, zie figuur 3.
Ook bekend als het Mountain Water Process, gebruikt dit geen schadelijke oplosmiddelen of chemische extractiemiddelen; er is alleen maar waterenkel temperatuur en osmose nodig om de cafeïne te verwijderen. Als gevolg van het gebruik van deze veiligere methode moet er meer water worden gebruikt dan bij de reguliere verwerking van koffie en thee, zoals te zien is in figuur 3.
Koffie verbruikt ongeveer 22% meer water dan thee. Kiezen voor cafeïnevrije koffie boven gewone koffie betekent dat er 17% meer water nodig is om één kopje cafeïnevrije koffie te produceren.
Koffie verbruikt ongeveer 4 liter meer water dan nodig is voor een kopje thee. Je kunt al je vaat na een maaltijd ermee wassen of genoeg water hebben om je planten minstens 5 weken in leven te houden[1], [2].
Hoewel het veiliger is voor de menselijke consumptie, is het Mountain Water Process nog steeds een proces dat veel grondstoffen verbruikt, zoals te zien is in figuur 4. Dit toont aan waar tijdens elke fase van de cafeïne-extractie de meeste impact is in de categorieën opwarming van de aarde (kg CO2eq), schaarste aan fossiele brandstoffen (kg olie eq) en waterverbruik (L). De fasen van weken en extraheren zijn bijna volledig verantwoordelijk voor de impact in deze categorieën.
Het gebruik van deze veiligere methode betekent ook dat het de impact van het transport van de materialen bijna verdubbelt. Voor een veiligere cafeïnevrije drank moeten je bonen een extra reis maken. Geoogste en verwerkte groene bonen bestemd voor veilige cafeïne-extractie reizen van Rua Mogiana, Brazilië naar Vera Cruz, Mexico en vervolgens naar Rotterdam, Nederland voor het branden. Van daaruit gaan ze naar de detailhandelaar in Amsterdam en eindigt het product bij de consument thuis.
Figuur 5 toont de kg CO2eq die vrijkomt door het transport van elke verschillende grondstof voor elke drank. De toegevoegde 0.00206kg CO2eq toegeschreven aan het transport van 15g koffie voor één kopje staat gelijk aan het kijken van een YouTube-video van 4 minuten of een paar minuten Instagram gebruiken.
Dus gisteravond heeft het uur dat ik in bed doorbracht met doomscrollen op Instagram dezelfde kgs CO2 bijgedragen als nodig zou zijn voor het transporteren van voldoende bonen voor 30 kopjes koffie.
Team Thee vs Team Koffie
Het antwoord: Cafeïnevrije koffie draagt het meeste bij aan de opwarming van de aarde van de onderzochte dranken.
Team Thee is hier de duidelijke winnaar, met de minste milieu-impact, vergeleken met Team Koffie. Team Koffie draagt het meeste bij aan de opwarming van de aarde en is de grootste waterverbruiker. Binnen Team Koffie hebben de cafeïnevrije dranken de grootste impact. De aanzienlijke impact van koffie is te wijten aan de winning van grondstoffen en de productie.
Er is zeer weinig verschil in milieu-impact tussen de keuze voor thee, aangezien de processen rondom zwarte thee en groene thee niet veel verschillen; het enige verschil is de afstand vanaf de oorsprong van de theebladeren. Beide hebben geen verdere verwerking buiten het land van oorsprong, en komen direct uit China naar Nederland.
Koffie verbruikt ongeveer 22% meer water dan een kopje thee, en een kopje cafeïnevrije koffie gebruikt ongeveer 17% meer water dan gewone koffie. Er is meer water nodig om de groene bonen voor te bereiden en extra energie om het water voor cafeïne-extractie te verwarmen. Verder vereist het schoonmaken en drogen ook water en energie. Het transport is bijna het dubbele van die van koffie, en heeft een 10 keer grotere impact op de opwarming van de aarde dan thee. Dit komt door extra downstream verwerking en toegevoegd transport naar de decafeïnatie locatie in Mexico voordat de koffie naar Nederland komt.
Hoe kan jouw keuze voor betere impact zorgen?
Hoewel de cafeïnevrije kop koffie de beste optie zou zijn om cafeïneniveaus in onze wateren te verminderen, heeft het bredere milieueffecten zoals op de opwarming van de aarde en waterschaarste. Door alternatieve cafeïnevrije dranken te verkennen in plaats van cafeïnevrije koffie, kun je jouw impact verminderen.
Als je overweegt over te stappen naar Team Thee, maar toch je cafeïne-shot in de ochtend nodig hebt, zou zwarte thee je nieuwe ochtenddrankje kunnen zijn, zie figuur 6. Groene thee zou de veiligste en beste keuze zijn voor iedereen!
Dus om mijn eerdere vraag te beantwoorden, "welke keuze is beter voor mij en voor het milieu, thee of koffie?". Het antwoord is thee en vanaf nu zal ik met plezier thuis zoveel kopjes thee drinken als me aangeboden worden!
Bronnen
[1] Kasia, “What is the digital carbon footprint?,” Plan Be Eco. Accessed: Sep. 18, 2024. [Online]. Available: https://planbe.eco/en/blog/what-is-the-digital-carbon-footprint/
[2] CBS, “How many litres of water do we use per day? - The Netherlands in numbers | CBS,” How many litres of water do we use per day? - The Netherlands in numbers | CBS. Accessed: Sep. 18, 2024. [Online]. Available: https://longreads.cbs.nl/the-netherlands-in-numbers-2023/how-many-litres-of-water-do-we-use-per-day
[3] A. O’Connor, A. Steckelberg, and G. Potts, “Coffee vs. tea smackdown,” Washington Post. Accessed: Sep. 18, 2024. [Online]. Available: https://www.washingtonpost.com/wellness/interactive/2022/coffee-vs-tea-nutrition-health/
.webp)
