Van de aanbeden katten in het oude Egypte tot de modernere reddings-sledehonden in Alaska; er is geen twijfel over mogelijk dat gezelschapsdieren altijd een fundamenteel onderdeel van ons leven zijn geweest. Het is ook geen geheim dat er een duidelijke scheiding lijkt te bestaan tussen kattenmensen en hondenmensen. Persoonlijk hou ik (bijna) evenveel van beide huisdieren, maar als eigenaar van een huisdier kon ik het niet laten om me af te vragen wat de ecologische voetafdruk is van het hebben van een hond of een kat. Dus laten we ons eens verdiepen in de vraag: welk huisdier is het meest duurzaam?
De levenscyclus van een huisdier vereenvoudigd
Om de berekeningen te vereenvoudigen, werd de gemiddelde grootte en levensduur van de twee huisdieren bepaald op basis van online beschikbare data (over gemiddelden). Om de impact te kunnen beoordelen, moesten er nog enkele veronderstellingen worden gemaakt over elk huisdier (deze worden in de volgende paragrafen toegelicht).
Katten
Laten we beginnen met de kat. De gemiddelde kat weegt 4 kg [1] en wordt 17 jaar [2]. Per dag heeft een gemiddelde kat 316 gram natvoer of 70 gram droogvoer nodig [1]. De impact van het voedsel omvat de verpakking, de productie en opslag van het voedsel zelf, en het gebruik van het schaaltje waar het voedsel uit gegeten wordt, inclusief het maken, wassen en weggooien.
Katten hebben voor hun dagelijkse behoefte een kattenbak, een schepje en kattenbakvulling nodig. Voor deze LCA werd aangenomen dat de kattenbak een eenvoudige plastic bak van 60 liter is met een gewicht van ongeveer 2 kg die één keer per jaar wordt vervangen; voor het schepje werd aangenomen dat het ook van plastic is en 54 gram weegt, maar het wordt minder vaak vervangen, namelijk één keer per 3 jaar. Deze waarden werden gevonden door online te kijken naar gemiddelde producten voor kattenbakmaterialen en daarmee een schatting te maken.
Het meest gebruikte strooiselmateriaal is bentonietklei, een zwellende kleisoort die geurtjes helpt te elimineren [3]. Voor een kattenbak van 60 liter werd aangenomen dat deze voor 1/3 gevuld zou moeten worden met kattenbakvulling, wat neerkomt op 20 liter kattenbakvulling. De kattenbakvulling wordt geleverd in een papieren zak, waarvan de impact is meegenomen in de LCA.
In deze LCA werd ervan uitgegaan dat het afval één keer per week volledig wordt vervangen en dat het wordt verzameld en weggegooid in een gewone vuilniszak en vervolgens wordt verbrand. Het schoonmaken van de bak, inclusief water en zeep, werd ook meegenomen in de analyse. Wat de output betreft, stoot een kat ongeveer 46 gram uitwerpselen uit per dag [4]; aangezien urine wordt opgenomen in de kattenbakvulling, werd de impact hiervan weggelaten uit deze analyse.
Honden
De gemiddelde hond weegt 15 kg [1] en wordt ongeveer 13 jaar [5]. Per dag heeft een gemiddelde hond 1046 gram natvoer of 233 gram droogvoer nodig [1]. Wat de kat betreft, omvat de impact van het voedsel alles, van de verpakking tot het weggooien. Voor hun dagelijkse bezigheden werd uitgegaan van een 100% ophaalpercentage van uitwerpselen door de eigenaren met behulp van een gemiddeld wegwerpzakje van composteerbaar plastic (PLA) van 1,7 gram.
Honden produceren gemiddeld ongeveer 200 gram uitwerpselen [5], één keer per dag [6]. De impact van het zakje zelf, evenals de impact van de grotere vuilniszak waarin de zak wordt weggegooid, is ook opgenomen in deze LCA. Om te plassen gaan honden de natuur in en laten ze ongeveer 400 ml urine per dag los. [5] De impact van de componenten van de urine werd ook in rekening gebracht en gemodelleerd volgens de waarden van [5]. Tot slot werd het transport van materialen voor bijvoorbeeld kattenbakvulling en hondenzakken niet meegenomen in de analyse vanwege de onzekerheden over de herkomst van de materialen.
Er zijn natuurlijk nog vele andere variabelen die kunnen worden meegerekend bij het bezitten van een huisdier, zoals speelgoed, traktaties, diergeneeskundige zorg, enz. Voor dit onderzoek zijn deze factoren echter niet meegenomen in de analyse. Ook vanwege de aanname dat dit voor beide relatief gelijk zou zijn, en de moeilijkheid om deze gegevens te achterhalen.
Impact op klimaatverandering per jaar
De impact op klimaatverandering van het bezitten van een huisdier per jaar werd berekend op basis van verschillende diëten: 100% natvoer, 100% droogvoer en een gemengd dieet van 50% natvoer en 50% droogvoer. Het verschil in impact is aanzienlijk afhankelijk van de bron van het voedsel, zoals te zien is in de onderstaande grafiek.
Het is echter duidelijk dat dit vooral honden treft en niet zozeer katten. Honden zijn groter en hebben veel meer voedsel nodig dan katten, dus dit was te verwachten. Volgens deze resultaten heeft een hond op een 100% natvoer dieet meer dan twee keer zoveel impact als een kat op een natvoer dieet. Interessant genoeg kan de overstap naar een 100% droogvoer dieet voor honden de impact op klimaatverandering drastisch verminderen, waardoor honden op een droogvoer dieet het meest "duurzame" huisdier zijn om te bezitten. Hieruit blijkt dat de impact voor honden grotendeels afhangt van hun voeding. Voor katten is het niet zo eenvoudig.
Invloed van katten op klimaatverandering: een uitsplitsing
De impact op klimaatverandering voor katten neemt ook af als ze overstappen van natvoer op droogvoer, maar dat verschil is niet zo dramatisch als voor honden. Het grootste deel van de impact voor katten komt eigenlijk van de productie en verwijdering van het kattenbakvullingmateriaal, in dit geval bentonietklei. Klei gemaakt van bentoniet gebruikt als kattenbakvulling kan niet worden gerecycled [7], en geeft geen energie af bij verbranding, dus er zijn geen voordelen verbonden aan de verwijdering van dit materiaal. Hierdoor wordt de impact van de fase aan het einde van de levenscyclus van het strooisel op de klimaatverandering drastisch vergroot. De verdeling van de impact door elke component wordt weergegeven in de onderstaande grafiek.
Vergelijking van katten en honden gedurende hun hele leven
Bij de levenscyclusanalyse kan de levensduur van een product, of in dit geval een huisdier, echt een verschil maken in de veroorzaakte impact. Hoewel we niets liever zouden willen dan dat onze huisdieren net zo lang zouden leven als wij, is de trieste waarheid dat het gemiddelde leven van een huisdier veel, veel korter is dan dat van ons. Toch kunnen katten tot 4 jaar langer leven dan honden, volgens de gemiddelde levensduur. De totale impact van katten en honden gedurende een mensenleven, gebaseerd op hun voeding, wordt weergegeven in de onderstaande grafiek.
Ondanks het verschil in levensduur heeft een hond op een natvoer dieet nog steeds de grootste impact op klimaatverandering, hoewel het verschil met de impact van katten op een natvoer dieet kleiner is dan bij de vergelijking per jaar. Het is logisch dat hoe korter de levensduur, hoe lager de impact.
Effect op ecotoxiciteit per jaar
Klimaatverandering is niet de enige indicator die gebruikt wordt bij levenscyclusanalyses, er zijn in feite veel meer indicatoren waarnaar gekeken kan worden om de impact van een product, of in dit geval een huisdier, te evalueren. Een van de indicatoren waarop voeding geen invloed heeft, is ecotoxiciteit. Dit is de invloed op zoetwaterorganismen door het vrijkomen van giftige chemicaliën en stoffen in het milieu.
Als we bijvoorbeeld kijken naar de impact op deze indicator in de grafiek hieronder, kunnen we concluderen dat honden een stuk duurzamer zijn dan katten. De meeste impact op ecotoxiciteit voor katten komt van de productie en verbranding van kattenbakvulling, die honden niet nodig hebben.
Dus wat is het meest duurzame huisdier?
Het antwoord hangt af van welke parameter je neemt; er is geen eenduidig antwoord dat onbetwist waar is. Deze analyse is gemaakt op basis van zeer algemene informatie en aannames. Maar het geeft wel een aantal goede inzichten in waar we duurzamere keuzes kunnen maken als het gaat om onze harige baby's.
Ten eerste is het duidelijk dat een dieet op basis van natvoer een enorme impact heeft op de klimaatverandering. Overschakelen, of mengen met droogvoer voor beide huisdieren kan een aanzienlijke bijdrage leveren aan het verlagen van de impact op het milieu.
Ten tweede hebben kattenbakvullingmaterialen zoals kleibentoniet een aanzienlijke impact op het milieu. Overschakelen op duurzamere opties kan katteneigenaren helpen hun impact te verminderen en milieuvriendelijker te zijn.
Bovendien is dit een analyse per huisdier. En hoewel honden op een natvoer dieet de grootste impact hebben, hebben katteneigenaren vaak meer dan één kat. Dat zou de impact van hun totale aantal huisdieren per huishouden vergroten.
Dus de conclusie is, misschien ben ik toch een hondenmens.
Bronnen
[1] European Pet Food Industry Federation (FEDIAF) (2018); C&D Foods; FACCO, Chambre Syndicale des Fabricants d’Aliments pour Chiens, Chats, Oiseaux et autres Animaux Familiers (the French Pet Food Association for Dogs, Cats, Birds and Other Domestic Pets); Mars PetCare Europe; Nestlé Purina PetCare Europe; Saturn Petcare GmbH, and Quantis. Product environmental footprint category rules (PEFCRs): prepared pet food for cats and dogs, final version; European Commission: Brussels, Belgium.
https://ec.europa.eu/environment/eussd/smgp/pdf/PEFCR_PetFood_FinalPEFCRs_2018-05-09.pdf
[2] Lovejoy, J. (2023). How long do cats live? here’s what to expect. Retrieved from https://www.petmd.com/cat/care/how-long-do-cats-live
[3] Mitchell, C. (2022). What Is Cat Litter Made Of? Helping You Make the Right Choice Retrieved from https://worldanimalfoundation.org/cats/what-is-cat-litter-made-of/
[4] Michael, B. (n.d.). How much does cat poop weigh? Retrieved from https://catstourguide.com/how-much-does-cat-poop-weigh/
[5] Yavor, K. M., Lehmann, A., & Finkbeiner, M. (2020). Environmental impacts of a pet dog: an LCA case study. Sustainability, 12(8), 3394.
[6] Mitchell, S. C. (2022). How Often Should Dogs Poop? Retrieved from https://www.petmd.com/dog/general-health/how-often-should-dogs-poop
[7] Maticic, A. (2022). Retrieved from https://litter-boxes.com/is-clay-cat-litter-compostable/#:~:text=Clay%20cat%20litter%20should%20never,if%20put%20down%20the%20toilet
