Sinds 1970 is er wereldwijd een afname van 68% van zoogdieren, vogels, vissen, reptielen en amfibieën (WWF, 2020). Vanwege deze grote afname in biodiversiteit is het onderzoek naar de impact van menselijke activiteiten op de biodiversiteit steeds belangrijker geworden. Een populaire methode is de levenscyclusanalyse (LCA) van producten. Maar hoe kunnen we in zo'n LCA de impact op biodiversiteit bepalen?
Uw impact op de biodiversiteit
Het bewustzijn rondom een duurzame levensstijl neemt toe en consumenten zijn steeds meer geïnteresseerd in het maken van "de juiste keuze". Maar hoe bepaal je welk type kleding bijvoorbeeld minder schadelijk is voor de biodiversiteit dan het andere?
Aangezien de consument deze vraag stelt, doen bedrijven dat ook. Hoe kunnen zij beslissen wat de meest duurzame manier is om hun product te produceren? Kunnen zij een alternatieve hulpbron gebruiken, of leidt een verandering in het productieproces of de verzending tot een duurzamer product?
Gelukkig bestaan er al berekeningsmethoden die nuttige inzichten in deze vragen kunnen verschaffen. Levenscyclusanalyse (LCA) is een methode die informatie verschaft en het mogelijk maakt de milieueffecten gedurende de levenscyclus van een product te evalueren.
Een LCA bestaat uit vier stappen:
- Het doel en de reikwijdte van een beoordeling bepalen
- Verzamel de juiste gegevens
- Bereken de milieueffecten
- Interpreteer de resultaten en trek conclusies
Het creëert een complete productbeoordeling, van de allereerste tot de allerlaatste levensfase van een product. Op basis van de resultaten en conclusies worden managers en investeerders geïnformeerd om betere zakelijke beslissingen te nemen.
Biodiversiteit in levenscyclusbeoordelingen
In de laatste twee decennia zijn er veel grote verbeteringen aangebracht in de LCA-methodologie. De beoordeling van de biodiversiteit blijft echter een uitdaging. Een probleem voor LCA-methodologie in het algemeen is het gebrek aan specifieke gegevens. Daarom moeten alle LCA-methoden een aantal concessies en veronderstellingen doen om het milieu zo realistisch mogelijk weer te geven.
In de derde stap van een LCA, de Life Cycle Impact Assessment (LCIA), kan de impact op de biodiversiteit worden gekwantificeerd. Deze stap maakt het mogelijk om de inventarisstromen van een bepaalde levenscyclus te vertalen naar een beperkt aantal milieu-impactscores. Sommige LCA-methodologieën omvatten de vertaling naar biodiversiteit in deze stap.
De weinige effectbeoordelingsmethoden die biodiversiteit meenemen, hebben allemaal een of meer van de volgende lacunes of zwakke punten: soortenrijkdom, ruimtelijke resolutie van effectbeoordelingsmodellen versus ruimtelijke resolutie van inventarisatiegegevens, effecten van slechts drie drijvende krachten (meestal landgebruik) voor biodiversiteitsverlies, en de afweging tussen biologie en LCA (Winter et al., 2018).
Het bijgevoegde onderzoek omvat vijf methoden: ReCiPe2016, IMPACT World+, LC-IMPACT, PBF, en BIA+. De methoden worden beoordeeld op de manier waarop zij de vier belangrijkste kennishiaten voor de beoordeling van de biodiversiteit aanpakken. De vijf methoden worden afzonderlijk geïntroduceerd, hun algemeen kader en de wijze waarop zij de kwantificering van de biodiversiteit omvatten, wordt toegelicht. Daarna wordt getoond hoe elk kennishiaat door de methoden wordt aangepakt.
Uitdrukking van biodiversiteit in LCA-resultaten
Zoals alle LCIA-methoden geven ReCiPe2016, IMPACT World+, LC-IMPACT, PBF, en BIA+ een vereenvoudigde voorstelling van de milieumechanismen. De combinatie van modelleringsbeslissingen en de beperkte kennis van milieuwetenschappen zijn steeds terugkerende uitdagingen voor LCA-methodologie. Niettemin heeft de kwantificering van biodiversiteit in de LCA-methodologie de laatste jaren veelbelovende ontwikkelingen te zien gegeven. Een overzicht van de ontwikkelingen in de beoordeelde methoden is te zien in tabel 1.
Soortenrijkdom blijft de meest bruikbare weergave van biodiversiteit. Er wordt echter naar gestreefd biodiversiteit als een abstract begrip te presenteren, zodat ook genetische en ecosysteemdiversiteit eronder vallen. Naarmate meer gegevens beschikbaar komen, kan de ruimtelijke resolutie van LCA-evaluaties toenemen.
Bovendien wordt het mogelijk alle vijf de oorzaken van biodiversiteitsverlies in aanmerking te nemen. Ten slotte bieden de meeste methoden een manier om gewogen keuzes te maken met betrekking tot de afweging tussen biologieonderzoek en LCA-raamwerken.
Naast het verfijnen van de reeds beschikbare beoordelingsmethoden, zou het waardevol zijn om in de toekomst ecosysteemdiensten op te nemen in LCA-raamwerken. Daar komt nog bij dat de huidige LCA-methodologie sterk gericht is op het verlies aan biodiversiteit. Toekomstig onderzoek is nodig om ook de implementatie van positieve effecten daarop in LCA-raamwerken mogelijk te maken.
Uit deze beoordeling blijkt dat er verbeteringen zijn ingevoerd voor de kwantificering van biodiversiteit in LCA-methodologieën. Methoden die in de afgelopen jaren zijn gepubliceerd, pakken de hiaten in de kennis over de kwantificering van de biodiversiteit aan, hoewel sommige hiaten beter zijn gedekt dan andere. Al met al moeten LCA-resultaten altijd met zorg worden geïnterpreteerd en moeten de modelkeuzes, hypothesen en beperkingen worden erkend.
Bronnen en links
[1] Asselin, A., Rabaud, S., Catalan, C., Leveque, B., L'Haridon, J., Martz, P., & Neveux, G. (2020). Product Biodiversity Footprint - A novel approach to compare the impact of products on biodiversity combining Life Cycle Assessment and Ecology. Tijdschrift voor schonere productie, 248, 119262.
[2] Bulle, C., Margni, M., Patouillard, L., Boulay, A. M., Bourgault, G., De Bruille, V. & Jolliet, O. (2019). IMPACT World+: een wereldwijd geregionaliseerde levenscycluseffectbeoordelingsmethode. The International Journal of Life Cycle Assessment, 24(9), 1653-1674.
[3] Huijbregts, M. A., Steinmann, Z. J., Elshout, P. M., Stam, G., Verones, F., Vieira, M. D. M., & Van Zelm, R. (2017). ReCiPe2016: een geharmoniseerde levenscycluseffectbeoordelingsmethode op midpoint- en endpointniveau. The International Journal of Life Cycle Assessment, 22(2), 138-147.
[4] Verones, F., Hellweg, S., Azevedo, L. B., Chaudhary, A., Cosme, N., Fantke, P., & Huijbregts, M. A. J. (2016). LC-Impact Version 0.5: een ruimtelijk gedifferentieerde life cycle impact assessment benadering. Advance Access gepubliceerd.
[5] Winter, L., Pflugmacher, S., Berger, M., & Finkbeiner, M. (2018). Biodiversiteitseffectbeoordeling (BIA+) - methodologisch kader voor het screenen van biodiversiteit. Geïntegreerde milieubeoordeling en -beheer, 14(2), 282-297.
[6] WWF - World Wide Fund For Nature (2020). Living Planet Report 2020 - Bending the curve of biodiversity loss. Almond, R.E.A., Grooten M. en Petersen, T. (Eds). WWF, Gland, Zwitserland.
