De bouwsector is een sector met een grote milieu-impact. Daarom is de bouwsector een van onze focus sectoren. Waarom is duurzaamheid zo een belangrijk thema voor deze sector? En welke rol kunnen hout en andere biobased materialen hierin spelen? En wat kun je als organisatie doen? Lees dit interview met Zoë Tan, LCA en duurzaamheids-expert, en ontdek meer hierover.
Waarom is duurzaamheid een belangrijk thema voor de bouwsector?
De bouwsector is een sector met een grote milieu-impact. Bij de productie van bouwmaterialen zoals beton en staal komen ontzettend veel broeikasgassen vrij. Deels door de winning van de grondstoffen waar je deze producten van maakt, en deels door het productieproces dat nodig is om deze producten te maken.
Tegelijkertijd staat de bouwsector voor een gigantische opgave; er moeten veel woningen bijgebouwd worden om aan de stijgende vraag te kunnen voldoen. Wonen is een mensenrecht, en er zouden meer woningen beschikbaar moeten zijn.
Daarbovenop speelt nog mee dat Nederland nou eenmaal een klein land is, en dat de belangen van mens en natuur soms botsen. Denk bijvoorbeeld aan de stikstof crisis, die nauw verweven is met de bouwsector. Bij bouwprojecten, en alle transport en machines die hierbij komen kijken, komen grote hoeveelheden stikstof vrij, wat voor problemen kan zorgen als dit neerslaat in natuurgebieden.
Wat zijn de voordelen van duurzamer bouwen & biobased materialen?
Duurzamer bouwen, en bouwen met hout en andere biobased materialen kan daarom van grote waarde zijn voor de bouwsector. En uiteindelijk voor de hele maatschappij. Hout en andere biobased materialen zijn hernieuwbaar en hebben vaak tijdens productie, transport en bouw een kleinere milieu-impact dan traditionele materialen. Biobased materialen zijn een stuk lichter dan bijvoorbeeld beton, en dit scheelt enorm in de impact van het transport.
Bovendien kun je met hout heel makkelijk modulair en prefab bouwen. Dit betekent dat je constructies kunt maken die je al deels in elkaar zet, en op de bouwplaats alleen nog op de juiste plek hoeft te tillen en in elkaar “klikken”. Hierdoor heb je veel minder uitstoot op de bouwlocatie.
Duurzamer bouwen heeft ook directe, financiële gevolgen voor ontwikkelaars. Zij kunnen namelijk door het gebruik van biobased materialen in aanmerking komen voor fiscaal voordeel. Door te investeren in milieuvriendelijkere bedrijfsmiddelen en technieken kan het belastingvoordeel oplopen tot wel 14% van het investeringsbedrag. Lees hier meer over
Wat betekenen biobased materialen voor je MPG?
Als je een omgevingsvergunning wilt aanvragen voor nieuwe kantoren of woningen, is het verplicht om de MilieuPrestatie Gebouwen te laten vaststellen. Dit is een score, die aan een het gebouw in zijn geheel wordt toegekend. Hiervoor wordt per vierkante meter de milieu-prestatie berekend door de milieukostenindicator (MKI) van alle materialen die in het gebouw voorkomen op te tellen.
Op dit moment is de maximale waarde van de MPG nog vrij ruim, en het is dus niet moeilijk om hier met een gebouw onder te blijven. Voor kantoren is de grenswaarde 1,0 en voor woningen is dit 0,8. Het doel is om deze waardes verder aan te scherpen en uiterlijk in 2030 te halveren. Daarmee worden de eisen die vanuit milieu-oogpunt aan gebouwen worden gesteld een stuk strenger, en is het lastiger voor ontwikkelaars om hieraan te voldoen.
Daarmee kan het interessanter worden om te kiezen voor hout en andere biobased bouwmaterialen. Dit zijn hernieuwbare bouwmaterialen, van natuurlijke materialen. Door deze kenmerken kunnen bepaalde materialen een lagere MKI hebben dan de traditionele materialen zoals staal en beton. Door voor biobased materialen te kiezen, kan de MPG van je gebouw lager uitvallen.
Wat voor bedrijven helpt Hedgehog Company in de bouwsector?
Veelal producenten van (biobased) bouwmaterialen die de impact van hun product willen weten. Ik heb bijvoorbeeld levenscyclusanalyse (LCA) gemaakt voor allerlei biobased isolatiematerialen, maar ook voor constructieve delen, plafondsystemen of kit.
Wat vertelt een LCA een organisatie uit de bouwsector?
Een levenscyclusanalyse, LCA, is een manier om de milieu-impact van een product helemaal in kaart te brengen. Van het winnen van de grondstoffen, tot de productie en uiteindelijk verwerking aan het einde van de levensduur. Je neemt alle inputs mee, gebruikte energie, transport, water, en vertaalt deze naar effecten op klimaatverandering, maar bijvoorbeeld ook op de ozonlaag of eutrofiëring.
Als je de gehele impact in kaart brengt, kun je ook zien waar in je product de grootste milieu-impact ontstaat. Dit noem je de impact-hotspot. Waar die hotspots liggen, is voor elk product anders. Misschien gebruik je wel heel veel energie. Of werk je met materialen waar de milieu-impact heel hoog van blijkt te zijn. Soms zijn producten verbaasd als ze de hotspot van hun product leren kennen; dit is namelijk iets anders dan ze in eerste instantie hadden verwacht.
Als je die hotspot(s) weet, weet je ook waar je effectief stappen kunt zetten om je impact omlaag te brengen. Als je bijvoorbeeld overstapt op groene energie of een alternatief materiaal kiest, kun je je milieu-impact flink omlaag brengen.
En door een LCA leer je je eigen product ook weer op een hele andere manier kennen. Zo heb ik eens een LCA gedaan voor een kit; toen bleek dat de kleurstof echt een significante bijdrage leverde aan de totale milieu-impact. Terwijl die natuurlijk niet noodzakelijk is voor het functioneren van het product. Dit is iets wat de producent van tevoren niet als grootste bron van impact had verwacht, maar wat wel makkelijk aan te passen is.
Naast dat je dus inzichten opdoet over je eigen product, kun je je product via een LCA ook met andere producten vergelijken. Hoe scoort jouw product op verschillende impact categorieën ten opzichte van een ander product? Of je kunt verschillende versies van een product onderling vergelijken.
Ik heb bijvoorbeeld een keer een vergelijking gemaakt tussen “gewoon” aluminium en aluminium dat geproduceerd was met stroom opgewekt uit waterkracht. En dit bleek een enorme besparing in de totale milieu-impact op te leveren. Dit kan de producent vervolgens communiceren om hun klanten goed geïnformeerd een keuze te laten maken.
En wat heb je aan een EPD?
Na de LCA kun je een EPD, een environmental product declaration, van je product laten opstellen. Een LCA bevat soms bedrijfsgevoelige informatie, die je liever niet wilt delen. Een EPD is een gestandaardiseerd document, waar je de uitkomsten of samenvatting van de LCA deelt zonder in te gaan op product-specifieke informatie. Deze EPD kun je vervolgens laten opnemen in EPD-databases.
Deze databases zijn sector-specifiek en hebben allemaal hun eigen regels via welke de EPD’s gemaakt moeten worden. Het doel van deze databases is om milieu-informatie beschikbaar te maken voor geïnteresseerden, de vindbaarheid van producten te verhogen en het mogelijk te maken dat producten onderling op hun milieu-impact vergeleken kunnen worden.
Voor de bouwsector hebben we de Nationale Milieudatabase, de NMD. Hier kan iedereen de milieu-scores van producten inzien en vergelijken en met de data uit deze database kun je ook de MPG voor je gebouw berekenen.
Voor producenten is het aantrekkelijk om hun product te laten opnemen in de NMD; hierdoor wordt hun product namelijk ook aantrekkelijker voor ontwikkelaars en architecten omdat er al veel bekend is over de milieu-impact van dit product. Als een product hier nog niet in staat, moet een ontwikkelaar nog de volledige berekening doen om de MPG-score te kunnen vaststellen. Voor producten die wel in de NMD staan, kan deze stap worden overgeslagen.
Als je geen EPD laat opstellen, dient je LCA voornamelijk voor intern gebruik. Maar bijna al onze klanten uit de bouwsector zetten wel de stap naar een geverifieerde EPD om aan een database toe te laten voegen.
Je kunt je product ook zonder EPD in de NMD laten opnemen. Een LCA rapport is ook voldoende, de NMD publiceert dan de resultaten en de MKI van je product.
En zijn er ook nog andere relevante databases voor de bouwsector?
Ja, naast de NMD is er ook nog de Stichting MRPI. Dit is een platform voor betrouwbare en onafhankelijk getoetste milieudata voor bouwproducten, die wordt gepubliceerd in MRPI®-EPD certificaten.
Er zijn ook verschillende internationale EPD-databases. Bijvoorbeeld EPD International, dat is de Europese database. En verder hebben veel landen een eigen database. Waar een producent zijn product in laat opnemen, hangt met name af van de markt waar hij opereert.
Als een klant bij ons een EPD uitvraagt kijken we altijd samen in welke database de EPD het beste kan worden opgenomen.
Wat zou je bedrijven in de bouwsector adviseren?
Met alle ontwikkelingen die op dit moment in de bouwsector spelen, zie ik dat duurzaamheid echt steeds belangrijker wordt. Ik zou bedrijven adviseren om hierin mee te gaan en stappen te zetten om hun impact inzichtelijk te maken. Wetgeving rondom duurzaamheid wordt, nationaal en internationaal gezien, alleen maar strenger. Door hier nu al op te anticiperen loop je mee voorop in deze ontwikkelingen. En dat is beter dan laat achteraan aansluiten, en dan te proberen weer in te lopen op de markt.
