Duurzame bouw is een van de focussectoren van Hedgehog Company. En behalve dat we organisaties uit de bouwsector begeleiden naar meer duurzaamheid, zijn we ook actief binnen het Convenant Houtbouw van de Metropoolregio Amsterdam. Hiermee werken we toe naar 20% nieuwbouw in hout in 2025. Mees Eringa, Junior Expert Duurzame Bouw, vertelt je in dit artikel meer hierover.
Vertel Mees, wat is het Convenant Houtbouw?
Samen met Imme Groet ben ik vanuit Hedgehog Company werkzaam in het programmateam (met Bob van der Zande, Wouter van Twillert en Rosa Kip) voor het Convenant Houtbouw van de Metropoolregio Amsterdam. Vanuit het Convenant Houtbouw werken we aan de ambitie dat in 2025, in de metropoolregio Amsterdam, 20% van alle nieuwbouw in hout of andere biobased materialen uitgevoerd moet worden. Hierdoor kunnen we jaarlijks ongeveer 220.000 ton CO2-uitstoot reduceren en voor een grote vermindering van de stikstofuitstoot zorgen.
Veel van ons werk heeft als doel om kennis te verspreiden en de markt te informeren en enthousiasmeren over alle ontwikkelingen rondom houtbouw. Dit doen we samen met steun van de Bestuurlijke stuurgroep van het convenant.Deze groep wordt gevormd door relevante stakeholders van publieke en private zijde, en zij bepaalt de strategische agenda en geeft sturing op de doelstellingen en afspraken in het convenant. Daarnaast zijn ook de Partners van het convenant cruciaal om het werk van het Convenant mogelijk te maken.
Wat voor projecten zijn dit bijvoorbeeld?
Als programmateam werken we aan hele diverse projecten. De afgelopen tijd zijn we bijvoorbeeld druk bezig geweest met een reeks kennissessies die we samen CircuLaw hebben georganiseerd.CircuLaw is een juridisch kennisplatform met het doel om beleidsmakers, projectleiders en inkopers te helpen beter gebruik te maken van geldende wetgeving, om zo de circulaire economie te bevorderen. Zij hebben specifiek 38 bestaande juridische instrumenten opgenomen, die je als gemeente kunt inzetten om houtbouw te stimuleren.
De sessies van het kennistraject hadden thema’s als “tenders en houtbouw” of “vergunningverlening en houtbouw”. Deze sessies richtten zich op hoe gemeenten deze juridische instrumenten kunnen toepassen. Gemeenten zijn namelijk een interessante doelgroep die een belangrijke rol kan spelen in de transitie naar meer houtbouwprojecten.
Verder heeft de gemeente Amsterdam ons onlangs gevraagd te adviseren bij het opstellen van criteria bij een tender om houtbouw te stimuleren. Hiervoor hebben we een besloten marktconsultatie georganiseerd met koplopende partijen, die het convenant hebben ondertekend. We hebben, samen met de marktpartijen, een advies geschreven voor de gemeente hoe je houtbouw zou kunnen stimuleren bij een project van 10 + lagen. Hiermee kan de gemeente aan de slag om toekomstige tenders in te richten om hierbij houtbouw te stimuleren.
En we hebben onlangs Locationmonitor gelanceerd. Dit is een website, waarbij men hun project kan toevoegen. Dit zijn projecten in een realisatiefase, maar kunnen ook projecten in een verkennende fase zijn. Zo monitoren we of we op peil liggen voor de ambitie. Daarnaast hebben we een visuele tool ontwikkeld, die op een landkaart precies weergeeft waar houtbouwprojecten te vinden zijn in de metropoolregio Amsterdam. Dit is als inspiratie om de al gebouwde en gerealiseerde projecten op te zoeken.
We werken nauw samen met Building Balance, Building Balance ondersteunt en stimuleert landelijke ketens om zo de transitie naar een circulaire en biobased (bouw)economie te versnellen. Op dit moment werk ik bijvoorbeeld met hen samen aan een project waarin we koolstofcertificaten (carbon credits) voor strobouw willen gaan realiseren.
Vrijwillige koolstofcertificaten zijn op die manier een instrument om de transitie naar biobased bouwen te financieren. Bij het groeien van de gewassen die in biobased materialen worden gebruikt, wordt CO2 namelijk opgeslagen. Deze opgeslagen CO2 registreer je in een certificaat. Partijen met een te hoge CO2-uitstoot kunnen dit compenseren door koolstofcertificaten te kopen.
Dit is een project waarbij we onderzoeken hoe we marktpartijen, die inblaasstro voor biobased materialen telen of deze gebruiken binnen de bouw, in staat kunnen stellen om koolstofcertificaten aan te vragen. Tijdens het onderzoek wordt onderzocht hoeveel CO2 er opgeslagen wordt tijdens het telen van stro, hoeveel er afgezet wordt aan de bouw in de vorm, en hoe de koolstofcertificaten uiteindelijk verdeeld worden over de marktpartijen die in dit proces bijdragen. De koolstofcertificaten kunnen het financieel aantrekkelijk maken voor boeren, verwerkers of bouwers om over te schakelen op het telen van biobased gewassen of het gebruiken van biobased materialen voor de bouw.
Verder heeft de gemeente Amsterdam ons onlangs gevraagd te adviseren bij het opstellen van criteria bij een tender om houtbouw te stimuleren. Hiervoor hebben we een besloten marktconsultatie georganiseerd met koplopende partijen, die het convenant hebben ondertekend. We hebben, samen met de marktpartijen, een advies geschreven voor de gemeente hoe je houtbouw zou kunnen stimuleren bij een project van 10 + lagen. Hiermee kan de gemeente aan de slag om toekomstige tenders in te richten om hierbij houtbouw te stimuleren.
2025 is al best snel. Hoe staat het ervoor met de ambitie van het convenant?
20% houtbouw is best een ambitieuze ambitie. In de regio Amsterdam zijn inmiddels 391 houtbouwwoningen opgeleverd en 470 zijn in aanbouw. Maar woningbouwprojecten hebben een lange aanloop, vaak vijf tot tien jaar. De grootschalige ontwikkelingen bevinden zich op het moment allemaal nog in de planfase. Er zijn nu bijna 2.700 houtbouwwoningen in de tenderfase en bijna 10.000 in de 'verkenningsfase'.
We zijn op het moment ook vast vooruit aan het kijken, voor hoe we de ambitie verder kunnen voortzetten na 2025. Het zou heel zonde zijn als de ontwikkeling dan tot stilstand komt. Daarnaast is dit convenant gericht op nieuwbouw van woningen. In de rest van de gebouwde omgeving zijn ook vele kansen voor houtbouw en andere biobased materialen. We zijn aan het verkennen of we het convenant aan kunnen sluiten op de ambitie van Building Balance.
Jullie organiseren ook regelmatig evenementen. Kun je daar meer over vertellen?
Ja, dat klopt.Het Convenant Houtbouw is door 140 partijen ondertekend, en dit zijn zowel publieke als private partijen. Denk aan ontwikkelaars, gemeenten, banken, maar ook kennisinstellingen, architecten en het Rijk. We organiseren regelmatig lunches of evenementen voor de partners of andere bredere projectgroepen of kennistrajecten, om zo de betrokkenen op de hoogte te houden van alle ontwikkelingen, en kennis en inspiratie uit te wisselen over houtbouw. Dit kan hele praktische uitwisseling zijn van kennis, bijvoorbeeld hoe je goed met brandveiligheid of akoestiek omgaat.
Zo zijn we deze week bijvoorbeeld met alle partners wezen kijken bij het project De Houten Leeuw. Hier worden 56 sociale huurstudio's voor jongeren volledig in hout opgeleverd. We hebben onlangs ook de website https://www.convenanthoutbouwmra.nl/ gelanceerd. Hier kun je meer over ons werk en alle evenementen terugvinden.
Daarnaast werken we nauw samen met Pakhuis de Zwijger in Amsterdam, hout- en biobased bouwen is ook een van hun focus-thema’s. We organiseren elk jaar een aantal lezingen. En het grote evenement Houtbouw XL; een hele dag waarbij bezoekers alles kunnen horen over de nieuwste ontwikkelingen en doorbraken op het gebied van houtbouw.
De volgende editie van Houtbouw XL vindt plaats op 25 juni. We zijn nu met allerlei partijen in gesprek om tot een interessant programma te komen. Deze wordt eind deze week gelanceerd.
En wat vind jij persoonlijk zo interessant aan het thema duurzame bouw?
Ik vind het heel interessant dat er echt een ontwikkeling gaande is. We werken met een groep mensen heel nauw samen, die allemaal echt intrinsiek gemotiveerd zijn om via houtbouw en biobased materialisering de bouwsector te verduurzamen. En dit is een complexe opgave, het gaat over de hele woningmarkt met alle uitdagingen die daar op dit moment spelen. We zijn wat dat betreft echt aan het pionieren.
Tegelijk is het een heel concreet thema; het gaat ook over mijn eigen leefomgeving. Hoe de stad eruitziet: want als die omslag naar meer houtbouw echt ingezet wordt, gaat het straatbeeld er over een paar jaar heel anders uitzien. Ik vind houtbouw visueel prettig, en er zijn bovendien nog allerlei gezondheidsvoordelen aan verbonden ook.
Daarom hoop ik dat we inderdaad aan het begin van de houtbouw revolutie staan, zoals sommige van onze samenwerkingspartners dit moment noemen. En ik hoop dat houtbouw binnenkort nog meer in een stroomversnelling terechtkomt, en hout echt een drager wordt van een duurzame bouwsector.
Meer weten over duurzaam bouwen? Lees dan onderstaande artikelen of neem contact op met Mees of Imme.
