Wat bespreken 70.000 afgevaardigden uit 200 landen in Dubai?
Dit klinkt als het begin van een raadsel. Het antwoord is: discussiëren over onze toekomst hier op aarde. We hebben het over de #COP28, het jaarlijkse evenement waar leiders uit het bedrijfsleven, jongeren, klimaatwetenschappers, inheemse volken, journalisten, mensen van de VN en verschillende andere experts en belanghebbenden samenkomen om de klimaatcrisis aan te pakken. In dit artikel beantwoord ik 5 vragen over COPs en het klimaat.
Sinds wanneer vinden er internationale klimaatconferenties plaats?
Sinds tientallen jaren! Ik geloof dat de klimaatbeweging in 1968 is begonnen. Een groep wetenschappers en ondernemers uitte in 1968 hun zorgen over klimaatverandering op internationaal niveau, zij staan bekend als de Club van Rome.
Later worden er elk jaar grote COP's gehouden. COP staat voor "Conference of the Parties". Ze worden georganiseerd door de Verenigde Naties en landen, NGO's en andere relevante regionale partijen van over de hele wereld worden uitgenodigd.
Hier zijn enkele mijlpalen die tijdens voorgaande COP's zijn bereikt:
- 1992: Rio de Janeiro is de geboorteplaats van het Raamverdrag van de Verenigde Naties rondom klimaatverandering (UNFCCC), waarmee de basis werd gelegd voor COP.
- 1997: Goedkeuring van het Kyoto-protocol, waarbij ontwikkelde landen zich verplichten tot de reductie van broeikasgassen, hoewel de VS het protocol niet heeft bekrachtigd.
- 2015: De Overeenkomst van Parijs, die alle landen dwingt om de opwarming van de aarde te beperken tot minder dan 1,5 graden door hun emissies te reduceren. En om in de tweede helft van de eeuw netto-nul-emissies te bereiken.
Waar gaat de COP28 over?
In het warmste jaar ooit reisden afgevaardigden uit 200 landen naar Dubai. Het doel? De opwarming van de aarde onder de 2 graden Celsius houden, bij voorkeur zelfs lager dan 1,5 (zoals afgesproken in Parijs in 2015). Dit jaar zullen de landen hun klimaatplannen moeten bijstellen op basis van het eerder dit jaar gepubliceerde 'balansrapport', dat een harde realiteit onthulde: de meeste landen liggen niet op schema.
Wat is het belangrijkste onderwerp op de agenda?
Ik denk het uitfaseren van fossiele brandstoffen. Tijdens de laatste COP in Egypte was er consensus over dit punt, maar op het laatste moment werd het toch weggelaten. Nu proberen ze het opnieuw, maar er is controverse over de voorzitter van dit jaar, Sultan Ahmed Al Jaber. Hij is namelijk ook CEO van de nationale oliemaatschappij van Dubai.
Een ander belangrijk punt is het klimaatfonds om ontwikkelingslanden te helpen klimaatverandering aan te pakken, het"Loss and Damage Fund".
Is er consensus over het wetenschappelijke bewijs van klimaatverandering?
Regeringen zijn het over het algemeen eens over de wetenschappelijke consensus rondom klimaatverandering, zoals de invloed van de verbranding van gas en olie. Hoewel er dus minder scepsis is over de wetenschap, blijven er meningsverschillen bestaan over prioriteiten, het bijhouden van emissiedoelstellingen en het helpen van getroffen landen.
Olieproducerende landen zijn er bijvoorbeeld in geslaagd om een overeenkomst over fossiele brandstoffen buiten de deur te houden. En dit jaar kreeg Sultan Al-Jabr, de huidige COP28-voorzitter, kritiek omdat hij de wetenschap rondom een uitfasering van fossiele brandstoffen voor temperatuur limieten in twijfel trok, wat veel stof deed opwaaien.
Zijn alle COPs klootzakken?
Experts voospellen dat de huidige onderhandelingen niet genoeg zijn; zelfs met het Akkoord van Parijs wordt een stijging tot 2,7 graden verwacht (bron:Climate Action Tracker). Maar vergeet niet dat impactvolle klimaatacties ook op kleinere schaal plaatsvinden. Industrieën, lokale overheden en steden committeren zich vaak aan strengere beloften, dan die tijdens COPs worden gedaan.
Dan is er nog het enorme aantal mensen dat de COP bijwoont. Deze COP is de grootste ooit, en dat is geen goed teken zeggen deskundigen. Dit belemmert het proces om écht afspraken te maken over belangrijke onderwerpen. Hierdoor zijn de uitkomsten van COPs vaak niet heel duidelijk. Heb jij ooit een nuttige vergadering gehad met 70.000 collega's?
Van alle 28 COP's die we hebben gezien, was die van Parijs in 2015 misschien wel de meest succesvolle en memorabele. En het blijft belangrijk om druk te blijven uitoefenen op regeringen, industrieën en stakeholders.
Wat is het gevolg als een land de doelstellingen niet haalt?
Neem bijvoorbeeld het Akkoord van Parijs. Dit is een overeenkomst waarin bepaalde doelen werden gesteld. In theorie zijn deze klimaatdoelen, die worden voorgelegd aan mondiale organen zoals de VN, juridisch bindend. Maar als een land besluit om een doelstelling niet in te dienen, zich terug te trekken uit een VN-klimaatovereenkomst of het beleid om deze doelstellingen te halen niet uitvoert, is er geen hogere instelling die dit kan afdwingen.
Op nationaal niveau zijn er consequenties. Er zijn gevallen waarin een staat wordt aangeklaagd, omdat hij zich niet aan de vastgestelde maatregelen en doelstellingen houdt. De Urgenda Klimaatzaak in Nederland is zo'n zaak, gewonnen door Urgenda.
Dus, kunnen COP's een oplossing zijn voor onze klimaatcrisis?
Dit is moeilijk. Ja, tot een ambitieus klimaatbeleid komen, met alle regeringen ter wereld, zou inderdaad de veel impact kunnen hebben. Maar hoe de COP nu georganiseerd is, is niet erg efficiënt. Te veel mensen, met te veel verschillende belangen, die samen een zeer complex onderwerp bespreken. Een COP als deze zou wel een perfecte plaats kunnen zijn waar stakeholders kunnen lobbyen en wederzijdse afspraken kunnen maken.
Dus ja, de COP is in theorie belangrijk omdat we internationale afspraken moeten doen. Maar we moeten wel kritisch kijken naar het hele onderhandelingsproces tijdens een COP als deze, zodat we de sterke afspraken kunnen maken die de wereld nodig heeft!
