De Green Claims Directive (GCD) komt eraan, maar wat is dat eigenlijk? Als consument is het niet gemakkelijk om te beslissen welk product je in de supermarkt koopt. Je hebt natuurlijk je favoriete merken, maar hoe zit het met duurzaamheid. Als je kunt kiezen tussen twee producten, en één daarvan beweert duurzaam te zijn, kiezen steeds meer consumenten voor het duurzame product. Maar kun je die zogenaamde groene claims echt vertrouwen?
Dit toenemende bewustzijn geldt ook voor het bedrijfsleven, waar de productie van duurzame producten economisch steeds interessanter wordt. Veel bedrijven beginnen dan ook actief te communiceren over hun duurzaamheidsinspanningen. Binnenkort kunnen bedrijven echter niet meer zomaar iets zeggen. Er komt een initiatief om groene claims te onderbouwen.
Wat is de Green Claims Directive?
Om groene claims van bedrijven te reguleren heeft de Europese Unie de Green Claims Directive voorgesteld. De GCD is een initiatief inzake de onderbouwing van groene claims. Hoofddoel ervan is het voorkomen van greenwashing.
De GCD heeft tot doel duidelijke en consistente regels vast te stellen voor milieuclaims van bedrijven. De richtlijn bestrijkt een reeks onderwerpen zoals de CO2-voetafdruk, recycleerbaarheid en biologische afbreekbaarheid.
Het vereist dat bedrijven:
- Wetenschappelijk bewijs om hun beweringen te ondersteunen
- Ervoor zorgen dat de beweringen nauwkeurig, verifieerbaar en niet misleidend zijn.
- Groene labels moeten gebaseerd zijn op gevestigde certificeringsregelingen
De Green Claims Directive voorziet ook in een gestandaardiseerd etiketteringssysteem dat de consument in staat stelt gemakkelijk inzicht te krijgen in het milieueffect van een product of dienst. Het etiketteringssysteem zou gebaseerd zijn op een reeks door de EU ontwikkelde criteria en bedrijven zouden aan deze criteria moeten voldoen om voor het label in aanmerking te komen.
De Green Claims Directive regelt niet alleen de milieuclaims van bedrijven, maar stelt ook sancties vast voor bedrijven die de voorschriften overtreden. Bedrijven die valse of misleidende beweringen doen, kunnen boetes of gerechtelijke stappen tegemoet zien.
Wat zijn groene claims?
Net zoals sommige merken beweren dat hun product "suikervrij" is of "gemaakt van gecertificeerd (FSC-)hout", kunnen ze ook claims maken over duurzaamheid. Claims over de milieuprestaties van producten worden groene claims genoemd.
Het is belangrijk om voorzichtig te zijn met groene claims van bedrijven. Ze kunnen namelijk misleidend zijn of de milieuvoordelen van hun producten overdrijven. Om er zeker van te zijn dat een product echt milieuvriendelijk is, zoek je naar certificeringen van derden en doe je onderzoek naar de duurzaamheidspraktijken van het merk. Vage of twijfelachtige verklaringen kunnen bijvoorbeeld wijzen op greenwashing.
Een paar voorbeelden:
- "Milieuvriendelijke" of "duurzame" producten: Veel merken beweren dat hun producten milieuvriendelijk of duurzaam zijn, maar deze beweringen zijn niet altijd onderbouwd. Dergelijke claims zijn erg generiek en laten het product milieuvriendelijker lijken dan het in werkelijkheid is.
Een voorbeeld uit de praktijk: H&M met 'groene' kledinglijn Conscious Clothing, blijkt niet zo milieubewust te zijn.
- "Groene" verpakking: Sommige merken beweren dat hun verpakking gemaakt is van gerecycleerd of duurzaam materiaal. De totale milieu-impact van verpakkingen gaat echter verder dan alleen de gebruikte materialen, en merken houden wellicht geen rekening met andere factoren zoals het energieverbruik bij de productie of het vervoer.
- "CO2-neutrale" of "gecompenseerde" producten: Sommige merken beweren dat hun producten CO2-neutraal of compenserend zijn, wat betekent dat ze de broeikasgasemissies gegenereerd door hun productie of transport hebben gecompenseerd. De doeltreffendheid van sommige CO2-compensatieprogramma's wordt echter betwist, en het weerhoudt bedrijven ervan te veranderen.
Echt voorbeeld uit de praktijk: Shell die zich rebrand als bijdrager aan de groene transitie, maar in feite gaan de meeste investeringen naar nog steeds naar fossiele brandstoffen.
- "Natuurlijke" of "biologische" ingrediënten: Merken kunnen termen als "natuurlijk" of "biologisch" gebruiken om te suggereren dat hun producten veiliger of beter voor het milieu zijn. Deze termen zijn echter niet gereglementeerd en kunnen misleidend worden gebruikt. Bovendien zijn natuurlijke of biologische ingrediënten niet altijd beter voor het milieu, omdat er meer land, water of energie voor nodig is.
Greenwashing en de Green Claims Directive
Greenwashing is een term die wordt gebruikt om het proces te beschrijven waarbij bedrijven valse of misleidende beweringen doen over de milieuvoordelen van hun producten. Uit de voorgaande voorbeelden blijkt dat bedrijven vaak overdreven of vage (of soms zelfs valse) beweringen doen over de duurzaamheid van hun product. Ze doen dit om hun producten duurzamer te laten lijken dan ze in werkelijkheid zijn.
Greenwashing is problematisch omdat het consumenten kan misleiden door hen te laten denken dat zij milieuvriendelijke keuzes maken, terwijl dat in feite niet het geval is. Het kan ook de inspanningen ondermijnen van bedrijven die zich echt inzetten voor duurzaamheid, doordat het voor consumenten moeilijker wordt om te onderscheiden welke producten echt milieuvriendelijk zijn.
Trends in de regelgeving op het gebied van duurzaamheid
Gelukkig zien we enkele positieve trends die greenwashing aanpakken. Hier is een overzicht:
- Toenemend bewustzijn bij consumenten. Consumenten beginnen zich meer bewust te worden van vage beweringen.
- Toenemende regelgeving inzake duurzaamheid. Regelgeving zoals de Green Claims Directive (GCD) en het Digital Product Passport (DPP) zorgen ervoor dat gegevens over duurzaamheid robuuster en transparanter worden.
- Toenemende vraag naar transparantie in toeleveringsketens. Om de juiste keuzes te kunnen maken, eisen zowel consumenten als producenten transparantie over de materialen en producten die zij kopen.
Hoe bereidt u zich voor op de Green Claims Directive?
Om sancties wegens onjuiste of misleidende beweringen te voorkomen, kunnen bedrijven zich op de GCD voorbereiden en duurzame beweringen doen:
- Huidige claims herzien en aanpassen. Herzie uw huidige milieuclaims en beoordeel of ze voldoen aan de Green Claims Directive.
- Gebruik gevestigde normen. Gebruik gevestigde milieunormen, zoals ISO, wanneer u milieuclaims maakt. Deze normen bieden duidelijke richtlijnen voor het meten van en rapporteren over milieueffecten, en de kans is groter dat zij door regelgevers worden aanvaard.
Levenscyclusanalyses (LCA) en CO2-voetafdrukken zijn gevestigde methoden om de milieuvoetafdruk van producten te meten. Deze methoden zijn gebaseerd op normen als ISO 14040, 14044 en 14067. - Zorg voor duidelijk bewijs. Onderbouw uw beweringen met gegevens over energieverbruik, uitstoot van broeikasgassen en afvalvermindering, en met certificaten of audits van derden.
Bewijsmateriaal is er in vele vormen. Methoden zoals LCA en carbon footprints worden geleverd in gestandaardiseerde rapporten. Bovendien kan een Environmental Product Declaration (EPD) worden ontwikkeld, volgens ISO 14025. Dit is een officieel document dat de ecologische voetafdruk van uw product openbaar maakt.
